O’rta maxsus ta’lim vazirligi

Kasblar buyicha konsultatsiya — yoshlarga kasb tanlashda yordam berish maksadida mutaxassislar (psixologlar, vrachlar, pe- dagoglar va boshkalar) ning maslaxatlari va tavsiyalari'dir.izning mamlakatimizda shaxarlarda va kishlok rayonlarida kasolar buiicha konsultatsiya, yani kasbga yunaltirish markaz- lari tashkil etilgan, korxonalarda, ukuv yurtlarida, ukuv-ishlab chikarish kombinatlarida va maktablarda kasblar buyicha kon­sultatsiya punktlari, kasbga yunaltirish kabinetlari tuzilgan.Kasblar buyicha konsultatsiyaning bir necha tipi mavjud bu- lib, ular bir-biridan fark kiladi.
Spravka-axborot beruvchi kasb konsultatsiyasi tanlangan kaebning mazmuni bilan kishini iloji boricha chukurrok tanish- tirishga karatilgandir. U sizni usha kasb odamning sifatlariga kandai talablar kuyishi bilan tanishtiradi, shunpngdek, bu kasb- ni kaerda, kanday kilib urganish yullarini,'pss a jiplashish imkoniyatlarini tushuntirib beradi; shu konsultatsiyaning uzida siz kasb maxoratini oshirish yullari tu:rrisida xam kupgina ma’- lumotlarni bilib olishingiz mumkin.Odatda bunday konsultatsiyani siz tanlashingiz mumkin bul­gan kasbda uzok vaktdan beri ishlayotgan tajribali mutaxassis­lar utkazadilar. Diagnostik koso konsultatsiyasi kishini xar tomonlama urga­nish asosida undagi kizikishlar, mayllar, kobiliyatlar xamda shaxedagi kasb jixatidan muxim bulgan ayrim sifatlarni aniklab urganishga karatilgandir. Bunday konsultatsiyadan mak- sad faoliyatning kanday soxasida siz muvaffakiyatli ishla- shingiz mumkinligini, ya’ni siz kaysi soxada jamiyat uchun maksi- mal fonda keltirishingiz mumkinligini xamda uz mexnatingiz- dan mumkin kadar kuprok konikish xosil kilishingizni oldindan belgilab berishdan iborat.Diagnostik kasb konsultatsiyasini psixologlar utkazadilar. Ular shaxsini urganishning anketa tuldirish, testlar’ilan sinash singari xar xil metodlarini kullaydilar. Sizning orangizda biror faoliyat turiga anik kizikishi bulmagan usmirlar uchun xam mana pgunday konsultatsiya zarur. Meditsina kasb konsultatsiyasi odamning salomatligi u tanlagan kasb talablariga kay darajada muvofik kelishini anik- lab olishga yordam beradi. Agar siz muljallayotgan kasb kandaydir bir sabab bilan sogligingizga turri kelmaydi, deb topilgudek bulsa, u xolda vrach sizga boshka bir kaebni, ya’ni sizning kizikish va mayllaringizga yakin bulgan, sogligingizga zarar etmaydigan kaebni, ya’ni sizning kizikish va mayllarin­gizga yakin bulgan, sogligingizga zarar etmaydigan kaebni tan- lashni tavsiya kiladi. Masalan, aytaylik, siz uz xayotingizni aviatsiya bilan boglik bulgan kasbga bagishlamokchisiz. Lekin sizning kuzingiz unchalik utkiR emas; bunday xollarda kon­sultant-vrach: uchuvchilik kasbi sizga turri kelmaydi, lekin siz aviatexnik, aviakonstruktor va boshka shunga uxshash kasblarni bemalol tanlashingiz mumkin, deb maslaxat beradi. Tuzatish kirituvchi kasb konsultatsiyasi odam bir kasbni tanlasa-yu, lekin uning real imkoniyatlari va kobiliyatlariga usha kasb muvofik kelmagan xollarda zarur buladi. Bunday vaziyatda professional planni kaytadan kurib chikish yoki unga aniklik kiritish zarur bulib koladi.Aytaylik, shaxsni urganish vaktida olingan ma’lumotlar aso- sida konsultant sizga boshka bir kasbni tanlashni tavsiya etadi. U bilan birga siz yangi kasbga domr plan tugrisida uylab kurasizu.bulgusi kasbingizning bulajak boskichlarini belgilab olasiz. Mabodo, sizning kasbiy rejalaringiz boshka kishilar- ning, masalan, ota-onangizning istaklari bilan mos kelmay kol­sa, u xolda konsultant bu problemani xam xal kilishga urinib kuradi. '
Yuqorida sanab utilgan kasblar buyicha konsultatsiyaning tip- lari bir-biri bilan uzaro maxkam borlikdir. Meditsina kasb konsultatsiyasi da spravka-axborot berish xarakteridagi va tuza- gish kirituvchi xarakterdagi elementlar mavjud bulsa, diagnos­tik kasb konoultatsiyasida meditsina kasb konsultatsiyasining elementlari uchraydi va xokazo. Bunda eng muximi xar kanday kasb konsultatsiyasi sizga uz individual xususiyatlaringizni yax- shirok bilib olishda, uz oldingizga kuygan maksadga erishish uchun kanday fazilatlarni ryavojlantirib va urnini tuldirib borish zarurligini aniklab olishda yordam beradi.Agar siz kasblar buyicha konsultatsiya olishni istasangiz, bunga siz oldindan tayyorgarlik kurib borishingiz kerak: uzin- gizni kiziktirgan savollarni uylab kurishingiz kerak, kasb tan- lash buyicha ukituvchilaringiz bergan maslaxatlarga xam kulok solio muloxaza kilib kurishingiz zarur; bu masalaning psixo­logik tomoni xam nixoyatda muxim axamiyatga egasiz xar bir maslaxatga dikkat-e’tibor bilan karashingiz va bundan tugri, puxta xulosalar chikarib olmogingiz kerak.