Ona tili va adabiyot

24-variant 

1. Nechta jarangsiz sirg‘aluvchi til oldi undoshining 

jarangli jufti bor?  

A) 7 ta  

B) 2 ta  

C) 8 ta  

D) 3 ta 

2. Qaysi gapda bir umumiy ma’noni ifodalovchi 

so‘zlar qatnashgan? 

A) O‘zbek xalqi ichidan o‘nlab donolar yetishib 

chiqqan. 

B) Uning quvnoq chehrasi suv betida qizga yanada 

yoqimli ko‘rindi. 

C) Hech bo'lmagandan ko‘ra kech boigani yaxshi. 

D) Qizaloq och qolganidan hech gap ochmadi. 

3. Qaysi so‘zlarning ikkinchi bo‘g‘inida u yoziladi?  

1) tush..nmoq; 2) tug‘..lmoq; 3) qur..lmoq; 4) 

tush..rmoq; 5) yug..rmoq. 

A) 1, 2, 3, 4, 5  

В) 1, 4, 5 

С) 1, 3, 4, 5    

D) 1, 5  

4. So‘z yasalish jarayonida asos qismning tovush 

tarkibida o'zgarish sodir qiladigan fe’l yasovchi 

qo'shimchalar qatorini aniqlang. 

A) -a, -la, -ay, -illa 

B) -a, -la, -i, -q, -qi 

C) -a, -la, -ay, -i, -illa 

D) -a, -la, -ay, -ar 

5. 1) bardam; 2) savdo; 3) uy; 4) tom; 5) quv; 6) dars. 

Ushbu so'zlar qatoridan ham ko‘p ma’nolilik, ham 

shakldoshlik xususiyatiga ega bo‘lgan so'zlar to‘liq 

ajratib ko‘rsatilgan javobni aniqlang. 

A) 2, 3, 4, 5   В) 1, 2, 3, 4, 5 

C) 3, 4  

D) 3, 4, 5, 6 

6. Quyida berilgan nechta so‘zda portlovchi undosh 

o‘rnida sirg‘aluvchi undosh so‘z ma’nosini farqlab, 

paronim juftlikni yuzaga keltiradi?  

nufus, qarz, sop, yonilg‘i, siqim, yaroqli, abzal, xol 

A) 3 ta  

B) 6 ta  

C) 5 ta  

D) 4 ta 

7. Qaysi gap tarkibida o‘z paronimi bilan o'zaro bir 

turkumga mansub bo‘la oladigan tub so‘z qatnashgan? 

A) Tongda ruhsiz ko‘z ochaman, Qovunlar tanda jon. 

B) Suvdan chiqqan pahlavonday adil teraklar bo‘y 

rostlab turardi. 

C) Olimlar yaqin vaqtlarga qadar kosmik bo‘shliqni 

o'rganishni faqat orzu qila olar edilar. 

D) Onalik xotin-qizlarning eng muqaddas burchi 

sanaladi. 

8. Qaysi gap tarkibida fe’l yasovchi qo’shimcha bilan 

omonim bo’la oladigan fe’llarning munosabat’shakli 

qatnashmagan? 

A) Uning sovuqdan lablari ko‘karib ketgan. 

B) Farovonlik istasang, baxtli bo‘lganingda ham do‘st-

yor orttir. 

C) O‘sha paytlar u Toshkentda yashardi. 

D) Yaxshi gap bilan ilon inidan chiqar. 

9. Havoda ananas hidi aralash yong'oq xazonlarining 

o‘tkir hidi gurkiradi. Ushbu gapdagi tagiga chizilgan 

so‘zda ma’no ko'chishining qaysi turi mavjud?  

A) metonimiya  

B) vazifadoshlik 

C) metafora    

D) sinekdoxa 

10. Hamkasblari orasida obro‘yi baland, shuning 

uchun hamma uning so‘zlarini diqqat bilan tingladi. 

Ushbu gapda tagiga chizilgan yasama so‘zning bir 

qismini quyidagi qaysi gapda qatnashgan so‘z 

yasovchi bilan almashtirish mumkin? 

A) Inson tabiatning eng birinchi himoyachisi 

bo‘lmog‘i lozim 

B) Sersuv olmadan yeb uxlash asablar uchun foydali. 

C) Birdan eshik sharaqlab ochilib, suhbatdoshlar jim 

bo‘lishdi 

D) Taqdirning sanoqsiz qiyinchiliklariga bardosh 

berganman. 

11. Qaysi gapda ma’nosi metonimiya usulida ko‘chgan 

so‘z o‘rin holi vazifasida kelgan?  

A) Orzu kemalari xavol dengizi tomon yo’l oldi.  

B) O’lkamizda tun o’z o’rnini tongga bo’shatib berdi.  

C) Yakshanba kuni «Bobur»ga aylangani 

bormoqchimiz. 

D) Men «Gulliverning sayohatlari»ga juda qiziqib 

qoldim. 

12. Jarangli jufti mavjud bo'lgan til oldi jarangsiz 

undoshlarni aniqlang. 

A) t, s, ch, sh    

B) z, j, d 

C) k, t, s, ch    

D) t, p, s 

13. Qaysi javobda tushum kelishigining ikki o'rinda 

belgili qo‘llanishi uchraydi? 

A) Quyosh yuzung ko‘rub yerga yiqildi, 

Adoqing tufrog‘ini surma qildi. 

B) Ko‘rgali husnungni zor-u mubtalo bo‘ldum sanga, 

Ne balolig’ kun edikim, oshno bo‘ldum sanga. 

C) Jonim chiqadur dard ila, jononima ayting, 

Men xasta gado holini sultonima ayting. 

D) Lozim siza har tilni biluv ona tilidek, 

Bilmakka oni g‘ayrat eting, foida kondir. 

14. Shovqinlilar guruhiga kiruvchi sirg‘aluvchi 

undoshlar soni nechta? 

A) 7 ta  

B) 8 ta  

 

C) 9 ta  

D) 10 ta 

15. 1) ikki; 2) uch; 3) to‘rt; 4) besh; 5) olti; 6) sakkiz. 

Berilgan sonlarning qaysi birida faqat yuqori tor 

unlilar ishtirok etgan? 

A) 1, 2  

B) 2, 3, 4 

C) 2, 3  

D) 1, 5, 6 

16. Qiziq, inson umri shunaqa tez o’tarkanmi! 

Kechagina emasmidi, shu ko’chada qo’shni qizchalar 

bilan sopalak o'ynaganmiz! Ushbu gapda tovush 

o'zgarishlarining soni va turi to‘g‘ri ko'rsatilgan 

javobni toping. 

A) 1 ta tovush ortishi, 1 ta tovush tushishi 

B) 2 ta tovush tushishi 

C) 1 ta tovush ortishi 

D) 3 ta tovush tushishi, 1 ta tovush ortishi 

17. Asosida ikkita jarangli undosh o‘rtasida keng unli 

qatnashgan yasama so'zni aniqlang. 

A) gulbeor  

B) qarmoq 

C) borliq  

D) chopqir 

---

18. Qaysi so‘z birikmasidagi tobe so‘zda urg‘u oxirgi 

bo‘g‘inga tushgan? 

A) kundek ravshan 

B) toza charchamoq 

C) o‘nta kitob 

D) tarqatma material 

19. Qaysi javobda o‘z paronimi bilan o'zaro bir xil so‘z 

turkumiga mansub bo‘la oladigan so‘z berilgan? 

A) xiyla 

B) a’yon 

C) sud  

D) abzal 

20. Fonetik o'zgarishi bilan yozilgan so‘z maqsad holi 

vazifasini bajargan gapni aniqlang. 

A) Uni qasddan odam o‘ldirishda ayblashayotgan 

ekan. 

B) Elchi hozir o‘z podshohining amrini bajarish uchun 

tilyog’lamalik qilardi.  

C) O’ynang, qizlar, o’ynang, ko’rgani keldik.  

D) Tarixing bitmakka, xalqim, mingta Firdavsiy kerak. 

21. Xalq dostonlari qahramonlaridan qaysi biriga 

«Kelganboy» deb murojaat qilinadi? 

A) Boysariga   

B) Ravshanga 

C) Rustamxonga 

D) Kuntug'mishga 

22. Qaysi ijodkor Akmal taxallusi bilan ijod qilgan? 

A) Maxmur 

B) Mulla Shermuhammad 

C) Zavqiy 

D) Feruz 

23. Hayot hodisalarini badiiy qamrash ko'lami nuqtayi 

nazaridan roman, epik doston epik janrning qaysi 

shakliga mansub? 

A) kichik epik janr 

B) o‘rta va katta, epik janr 

C) katta epik janr 

D) o‘rta epik janr 

24. Sipehri husn ichinda moh, sen-sen, 

Zamona xo‘blarig‘a shoh, sen-sen. Ushbu misralarda 

qaysi she’riy san’at qo'llangan? 

A) tajnis  

B) tazod 

C) talmeh  

D) tashbeh  

25. «Sohibqiron» she’riy dramasida madrasaga 

bekingan Amir Husaynni hokim Kayxusrav qanday 

tanib qoladi? 

A) etigining tovushidan   B) cho’qqi soqolidan  

C) yo’tal ovozidan           D) zarbof to’nidan  

26. Olti oykim, ruhim shunday uchmish tanadan, 

Olti oykim, meni xayol ezar beomon. 

Olti oykim, allakimlar pana- panadan 

Tosh otadi darvozasiz qalbimga tomon. 

Ushbu she’riy parcha muallifini aniqlang. 

A) Abdulla Oripov («Sarob») 

B) Muhammad Yusuf («Yangi yil kechasi») 

C) Erkin Vohidov («Dangasalar») 

D) To‘ra Sulaymon («Armon») 

27. Berilgan qaysi ma’lumot Bobur ijodiga tegishli? 

A) Farobiyning «Mahbub ul- qulub» asarini tarjima 

qilgan. 

B) Shoir aruz haqida «Muxtasar» nomli asar yozgan. 

C) «Risola» asarida Navoiy va Jomiyga yuksak 

ta’riflar bergan. 

D) Ijodkor «Gap ta’rifida» nomli etnografik asar 

yozgan. 

28. «Abulfayzxon» tragediyasida «qora yurakli 

boyqush» deya xayol tomonidan qaysi personajga 

ta’rif berilgan?  

A) Abulfayzxon  

B) Ulfat 

C) taxt  

 

D) Rahimbiy 

29. Qaysi asarda o‘z raqibini na’ra tortib behush qilish 

holati uchraydi? 

A) «Sabba’yi sayyor» dostonida 

B) «Ruhlar isyonbda 

C) «Tunyuquq» bitigida 

D) «Rustamxon» dostonida 

30. Netgayman ul rafiq bilakim, qilur base, 

Mehr-u vafo raqibg‘a, jabr-u jafo manga. (Bobur) 

Ushbu baytda qo'llangan she’riy san’atni toping. 

A) tazod  

B) tashbeh 

C) intoq 

D) tashxis 

 

 

---