Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik

yo‘lbarsni
to‘qay-qamishzorlarda payqash qiyin edi. 
Yo‘lbarsning
nomlanishi “yo‘l-yo‘l bars” so‘z birikmasidan olingan deb taxmin qilinishiga qaramay, bu 
OCH QOLDIRILGAN JONIVOR
Matnni o‘qing. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlar o‘rniga quyida berilgan olmoshlardan birini 
qo‘yib o‘qing.
uning
ularning
uni
u

---

30
so‘zning etimologiyasi yirtqichning feʼl-
atvoriga bog‘liq deb xulosa qilingan. Chunki 
yo‘lbars dastlabki istiqomat joyidan yuzlab 
va hatto minglab kilometr masofalarga safar 
qilishga qodir bo‘lgan. Yo‘lbars 6–7 metr 
masofaga, xususan, 3 metr balandlikka ham 
hech qiynalmay sakray olgan. Suvda yaxshi 
suzardi. Turon yo‘lbarsi Amudaryodan suzib 
o‘tganiga mahalliy aholi ko‘p bor guvoh 
bo‘lgan. 
Yo‘lbars kuch-qudrat va jasorat timsoli 
sifatida nafaqat badiiy adabiyot hamda xalq 
og‘zaki ijodiyotida, balki xalq amaliy sanʼati, 
meʼmorchilik, gilamdo‘zlikda ham qo‘llangan. 
Misol uchun, Samarqanddagi Registon 
meʼmorchilik ansambli tarkibiga kiruvchi 
Sherdor madrasasida ham naqshinkor 
bezaklar bilan ishlangan yo‘lbars tasvirini ko‘rish mumkin. Yo‘lbarslarning, shu qatorda 
ularning o‘ljalari bo‘lgan boshqa tuyoqli hayvonlarning ovlanishi, to‘qay hamda tog‘oldi 
o‘rmonlarining kesilishi, yerlarning qishloq xo‘jaligi uchun ishlatilishi, qamishzorlarga o‘t 
qo‘yilishi – bularning barchasi bu jonivorlarning soni keskin kamayib ketishiga sabab 
bo‘lgan. 
XIX asr ikkinchi yarmi – XX asr boshlarida Markaziy Osiyoni istilo qilgan Chor Rossiyasi 
qo‘shinlari Turon yo‘lbarslari hayotining so‘nggi chizig‘ini chizib berdi. 1883-yilning 
27-fevralida Turkiston harbiy okrugi boshlig‘i Toshkent va Chinoz o‘rtasida yashaydigan 
yo‘lbarslarni yo‘q qilishga buyruq beradi. Ov uchun 12-Turkiston batalyoni jalb etiladi. 
Toshkent yaqinidagi so‘nggi yo‘lbarsni 1906-yilda knyaz Golitsin otib o‘ldiradi. Jonivorning 
somon tiqilgan terisi XX asrning 60-yillarigacha Davlat tabiat muzeyida saqlangan. 
Keyinchalik