|
2.2.6-jadval
"Sirdaryo IES" AJ hodimlarining 2017-2019 yillarda o‘rtacha oylik ish haqini hisoblash.
Ishchilar kategoriyasi
|
2017 yil
|
2018 yil
|
2019 yil
|
Farq, (Q,–)
|
O‘zgarish sur’ati, %
|
Ish haqqi fondi, mln so‘mda
|
O‘rtacha ishchilar soni, kishi
|
O‘rtacha ish haqqi, ming so‘m
|
Ish haqqi fondi, mln so‘mda
|
O‘rtacha ishchilar soni, kishi
|
O‘rtacha ish haqqi, ming so‘m
|
Ish haqqi fondi, mln so‘mda
|
O‘rtacha ishchilar soni, kishi
|
O‘rtacha ish haqqi, ming so‘m
|
2018 y. ga
2017 y.
|
2019 y. ga
2018 y.
|
2018 y. ga
2017 y.
|
2019 y. ga
2018 y.
|
1 Barchasi hodimlarining ish haqqi, shu jumladan.
|
6420,2
|
1763
|
701,2
|
7331,6
|
1746
|
819,0
|
11110,8
|
1714
|
1296,8
|
117,8
|
477,8
|
116,8
|
158,3
|
1.1 Sanoat ishlab chiqarish hodimlari, ulardan
|
6291,5
|
738
|
710,4
|
7189,8
|
720
|
832,2
|
10881,2
|
687
|
1319,9
|
121,7
|
487,7
|
117,1
|
158,6
|
– ishchilar
|
4350,4
|
1524
|
691,9
|
5034,1
|
1515
|
814,6
|
7450,6
|
1480
|
1293,5
|
122,7
|
478,9
|
117,7
|
158,8
|
- hodimlar, ulardan
|
1941,1
|
214
|
755,9
|
2155,7
|
205
|
876,3
|
3430,6
|
207
|
1381,1
|
120,4
|
504,8
|
115,9
|
157,6
|
–rahbarlar
|
1102
|
111
|
827,3
|
1211,7
|
106
|
952,6
|
1946,6
|
111
|
1461,4
|
125,3
|
508,8
|
115,1
|
153,4
|
1.2 Asosiy faoliyatda bo‘lmagan personal
|
128,7
|
25
|
429,0
|
141,8
|
26
|
454,5
|
229,6
|
27
|
708,6
|
25,5
|
254,2
|
105,9
|
155,9
|
2 Ma'lumot uchun: ishchilari va hodimlarining o‘rtacha ish haqqi
|
-
|
-
|
1453
|
-
|
-
|
1 822,2
|
-
|
-
|
2 092,6
|
369,2
|
270,4
|
125,4
|
148,3
|
Manba: Korxona hisoboti ma’lumotlari asosida tuzildi
Bu ijobiy rivojlanish, chunki u yuqori mahsuldor ish o‘rinlarini yaratish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratadi. Biroq, moddiy rag‘batlantirish nuqtai nazaridan past mehnat motivatsiyasi ish joyida yuqori malakali kadrlarni birlashtirishga yordam bermaydi, shu jumladan yuqori samarali bo‘lgan hodimlarni ham.
Shunday qilib, bu yerda tashkilot hodimlarini ijtimoiy himoya qilishning ularning ishlarining yakuniy moliyaviy natijalariga ahamiyatsiz bog‘liqligini ta'kidlashimiz mumkin, ya'ni haqiqiy sof foydaning mavjudligi deyarli korxona hodimlarining manfaatlarini qondirishda rag‘batlantiruvchi rolni oshirishga yordam bermaydi. Natijada, kadrlar almashinishining ko‘payishi, ishchi kuchining nomuvofiqligi va uning sifat tarkibining pasayishi kuzatilmoqda.
“Sirdaryo IES” AJhodimlarining 2018 yilda real ish haqini hisoblab chiqamiz, bu yerda iste'mol narxlari indeksi 2017 yilda 116,5% ni tashkil etdi va 2019 yilda (iste'mol narxlari indeksi - 113,0%). Hisob-kitoblar 2.3.7-jadval shaklida keltirilgan.
2.14-jadvaldagi hisob-kitoblar quyidagicha amalga oshiriladi:
2018 yil: Izp =819.0: (701.2 ∙ 1.165) = 1.002;
2019 yil: Izp = 1296.8: (819.0 ∙ 1.13) = 1.14;
Binobarin, 2018 yilda asosiy faoliyatni tashkil qiluvchi tashkilot hodimlarining real ish haqqi o‘tgan yilga nisbatan 16,8 foizga emas, balki 6,3 foizga, 2019 yilda esa 2018 yilga nisbatan 58,3 foizga emas, va 24,1% ga kamaydi (100-75,9).
Va, nihoyat, hodimlarni moddiy rag‘batlantirishning asosiy manbai sifatida ish haqqi fondidan foydalanish samaradorligini baholaylik.
2.2.7-jadval
“Sirdaryo IES” AJ hodimlarining 2017–2019 yillarda real ish haqini hisoblash.
Indeks
|
2017 yil
|
2018 yil
|
2019 yil
|
O‘sish indeksi, %
|
2018 y. ga
2017 y.
|
2019 y. ga
2018 y.
|
1. Hodimlarning o‘rtacha oylik ish haqqi, ming so‘m.
|
701,2
|
819,0
|
1296,8
|
116,8
|
113,0
|
2. Inflyatsiya ko‘rsatkichi, k-t
|
-
|
1,165
|
1.13
|
-
|
-
|
3. Ishchilarning real ish haqqi o‘sish ko‘rsatkichi, to-t
|
-
|
1,002
|
1,14
|
-
|
-
|
Manba: Korxona hisoboti ma’lumotlari asosida tuzildi
Ma'lumki, mehnat unumdorligi darajasini baholash ish haqqi bilan chambarchas bog‘liq holda ko‘rib chiqilishi kerak. Yuqorida ta'kidlab o‘tilganidek, kengaytirilgan takror ishlab chiqarish, foyda va rentabellik uchun mehnat unumdorligining o‘sish sur'ati uning to‘lovining o‘sish sur'atlaridan ustun bo‘lishi kerak. Agar ushbu tamoyilga rioya qilinmasa, unda ish haqqi fondining ortiqcha sarflanishi, mahsulot (ish, xizmat) tannarxining oshishi va shunga muvofiq foyda miqdorining pasayishi kuzatiladi.
O‘rtacha ish haqqi va mehnat unumdorligining o‘sish sur'atlari o‘rtasidagi moslik darajasini belgilaylik. Buning uchun biz 2.3.8-jadvalni tuzamiz, unda o‘rtacha ish haqqi va mehnat unumdorligining o‘sish ko‘rsatkichlarini (qo‘shimcha qiymat bo‘yicha), shuningdek ish haqqi fondining tejamkorligini (ortiqcha sarflanishini) metodologiyaga muvofiq hisoblaymiz.
2.3.8-jadvalda keltirilgan ma'lumotlar shuni ko‘rsatadiki, 2018-2019 yillarda tahlil qilingan tashkilotda o‘tgan yillarning tegishli davrlari bilan taqqoslaganda qo‘shimcha unumdorlik bo‘yicha mehnat unumdorligining o‘sish sur'ati o‘rtacha ish haqining o‘sish sur'atlaridan ustun turadi. Natijada o‘rtacha ish haqining o‘sish sur'atlari mehnat unumdorligining o‘sish sur'atlariga nisbatan pastligi 2018 yilda ish haqqi fondidan 0,9 million so‘m miqdorida, 2019 yilda esa 3.4483 million so‘m miqdorida tejashga yordam berdi, bu tegishli davrlardagi tashkilotning moliyaviy natijalariga ijobiy va tashkilot hodimlarini moddiy rag‘batlantirish tizimiga salbiy ta'sir ko‘rsatdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
