Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sadulla Avezbayev, Otabek Sadullayevich Avezbayev geoma’lumotlar bazasi va arxitekturasi

Geometrik tarmoq
deganda, tarmoq 
orqali elektr energiyasini, quvurlar orqali suvni, gazni o‘tkazish oqimi, 
shuningdek, yog‘ingarchilik oqimi yo‘nalishini modellashtirish uchun 
foydalaniladigan o‘zaro bog‘langan qovurg‘a va tutashish obyektlari to‘plami 
tushuniladi (3.9-rasm). Har bir fazoviy obyektlar sinflari geometrik tarmoqda 
qovurg‘a va tutashish to‘plamlari sifatida o‘z o‘rniga ega. Tarmoqning 
bog‘langanligi obyekt xususiyatlari va obyektlar geometriyalarining mos 
kelishiga qarab aniqlanadi. Masalan, quvur jo‘mraklari (nuqtali fazoviy 
obyektlar sinfi sifatida saqlanadigan) quvur bo‘laklarining yakuniy nuqtalari 
bilan bog‘langan (chiziqli obyektlar sifatida saqlanadigan). Agar jo‘mrak ochiq 
bo‘lsa, unda suv quvur bo‘ylab belgilangan yo‘nalishda oqishi mumkin.

---

72 
3.9-rasm
. Geometrik tarmoq 
– Geokodlashdan foydalanishni istaysizmi? Manzilli geokodlash uchun 
geomaʼlumotlar bazangizga 
manzil lokator
larini qo‘shing. 
Lokator
deganda, 
manzil (masalan, markaziy ko‘cha chiziqlari uchun manzil diapazoni to‘g‘risida 
axborot), shuningdek, manzil uslublari to‘plami va muvofiqlikni o‘rnatish 
qoidalari o‘rnatilishi mumkin bo‘lgan obyektlarga ega bir yoki bir necha 
fazoviy obyektlar sinflaridan tashkil topgan to‘plam tushuniladi. Har bir lokator 
maʼlumotlar to‘plamidan manzilning joylashgan o‘rnini topish uchun alohida 
manzil yoki ko‘plab manzillar muvofiqligini aniqlash uchun manba sifatida 
foydalaniladi.
– Siz lokatorlarni yaratishingiz va uning nusxasini geomaʼlumotlar 
bazasidaalohida saqlashingiz mumkin. Bu sizga geokodlash bo‘yicha o‘z 
ishlarini bajarayotgan ko‘plab foydalanuvchilarga sizning lokatorlaringizdan 
foydalanish imkonini berishingizga yo‘l qo‘yadi. 
– Ish jarayonida transport chiziqlari bo‘ylab obyektlarni yoki hodisalarni 
joylashtirish 
uchun 
chiziqli 
koordinatalar 
tizimi
dan 
foydalanishni 
rejalashtirmoqdamisiz? Chiziqli obyektlarning cho‘qqilari, shuningdek, m-
qiymatga ham ega bo‘lishlari mumkin. Ba’zi GATilova dasturlarida chiziqli 
o‘lchov tizimidan chiziqli obyektlar bo‘ylab masofani interpolatsiyalash 
(masalan, yo‘llar, oqim chiziqlari va quvurlar bo‘ylab) uchun foydalaniladi. Siz 
obyektning har bir cho‘qqisiga m
-
qiymat berishingiz mumkin (3.10-rasm). 

---

73 
3.10-rasm
.m-qiymatning har bir cho‘qqiga qo‘yilishi 
– Cho‘qqilar o‘lchovlar uchun yoki (x,y,m), yoki (x,y,z,m) ko‘rinishida 
bo‘lishi 
mumkin. 
Bunday 
maʼlumotlar turlarini qo‘llab-quvvatlash, 
ko‘pincha,