Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sadulla Avezbayev, Otabek Sadullayevich Avezbayev geoma’lumotlar bazasi va arxitekturasi

3-topshiriq. Maʼlumotlarni muharrirlash samaradorligini oshirish, 
shuningdek,maʼlumotlar yaxlitligini boshqarish uchun geomaʼlumotlar bazasi 
elementlarini qo‘shish. 
Geomaʼlumotlar bazasi o‘z ichiga yaxlitlik qoidalarini, 
shuningdek, GAT dagi muharrirlash qoidalarini ta’minlovchi ba’zi zarur 
bo‘lmagan maʼlumotlarni modellashtirish opsiyalarini oladi. Ushbu kengaytirilgan 
opsiyalar sizga maʼlumotlarning to‘g‘riligini tekshirish operatsiyalari va 
maʼlumotlarni boshqarish bo‘yicha ishlarning ko‘p qismini avtomatlashtirishga 
yordam beradi.

Atributiv qiymatlarning yaxlitligini boshqarishni istaysizmi? Unda 
domenlardan (ya’ni atributiv maydonga to‘g‘ri maʼlumotlarni o‘zlashtirish 
qoidalaridan)foydalaning. 

Obyektlar 
sinflarini 
boshqarish 
uchun 
turdoshlardan 
foydalanmoqchimisiz? Turdoshlar har bir sinfostilar uchun maxsus xususiyat 
modelini o‘rnatishga yordam beradi. Ular to‘plamosti obyektlar sinflarini 

---

69 
boshqarish uchun standart qoidalarni o‘rnatishda ishlatilishi mumkin. Masalan, siz 
obyektlarni muharrirlash jarayonida yaratiladigan, yangi obyektlarning boshqa 
obyektlar bilan bog‘lanishini boshqaruvchi fazoviy yaxlitlik qoidalarini o‘rnatish 
uchun, shuningdek,o‘zga obyektxususiyatlari qoidalarini qo‘shish uchun standart 
atributiv qiymatlarning avtomat tarzda belgilanishi uchun turdoshlardan 
foydalanishingiz mumkin. 

Bog‘langan jadvallar mavjudligini va ularning sizga munosabatlar sinflari 
bilan ishlash uchun kerakligini aniqlang. Munosabatlar sinflari sizga o‘zaro 
bog‘langan jadvallardagi obyektlarni tanlash orqaliobyektlar bilan bitta jadvalda 
ishlash imkonini beradi, bu esa o‘z navbatida maʼlumotlar bazasining asosiy 
funksional imkoniyatlaridan biri sanaladi. 

Modellashtirish uchun kerak bo‘lgan fazoviy munosabatlar shu fazoviy 
obyektlar sinflari yoki boshqa fazoviy obyektlar sinflari obyektlari orasida 
mavjudligini aniqlang. Masalan, umumiy chegaralarga ega bo‘lgan yer 
uchastkalari 
bormi? 
Yo‘l 
segmentlari 
o‘zaro 
bog‘langan 
yoki 
elektrtarmoqlarichiziqlari bog‘lanish nuqtalarida va kesishuvlarda bog‘langanligiga 
ishonch hosil qilishni istaysizmi? Shaharlar chegaralariga to‘g‘ri keladigan va bir-
biriga ustma-ust tushmaydigan tuman chegaralari sizda mavjudmi? Bunday 
holatlarda siz juda kerakli bo‘lgan topologiyadan foydalanishingiz lozim. 
Istalgan topologiyada ishtirok etayotgan fazoviy obyektlar
sinflari bitta 
obyektlar sinfi to‘plamiga guruhlashtirilishi kerak.