Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sadulla Avezbayev, Otabek Sadullayevich Avezbayev geoma’lumotlar bazasi va arxitekturasi

 
Geoma’lumotlar bazasi rastrlarining bloklari jadvali.
Rastr maʼlumotlar, 
odatda, vektorli maʼlumotlarga nisbatan o‘lchami kattaroq bo‘ladiva maʼlumotlarni 
saqlash uchun yordamchi jadvallar talab qiladi. Masalan, odatdagi orto suratida 
7600 ta ustunlar mavjudligini inobatga olsak, unda 670 tagacha qator bo‘lishi 
mumkinbo‘ladi. Bu esa,o‘z navbatida,50milliondan ortiq katak maʼlumotlari bor 
degani. 
Bunday katta hajmdagi maʼlumotlar yig‘indisi bilan oson va sifatli ishlash 
uchun geoma’lumotlar bazasida rastrlar o‘lchamlari 128 qator va 128 ustunli yoki 
256x256 A4 kichikroq blok tarzidagi elementlarga bo‘linadi (1.10-rasm). Bu 
kichik blok maʼlumotlari har bir rastr uchun tuzilgan yordamchi jadvallarda 
saqlanadi (1.4-jadval). 
Kataklar qiymatlari ro‘xati 
Kataklar o‘lchami 

---

21 
1.4
-jadval 
Rastr 
yordamchi 
jadvali ko‘rinishi
1.10-rasm
. Rastr bloklarning joylashish sxemasi 
Bunday sodda tuzilish rastrning umumiy tasviri va ma’lumotio‘rniga undagi 
kerakli kichik hudud uchun ma’lumotga mos blokni ajratib olganholda tasvirlash 
imkonini beradi. Shuningdek, rastr piramidasi uchun ajratib olinayotgan bloklar 
birinchi tanlangan bloklardagi jadvallarda yozilishi va saqlanishi mumkin. 
Bunday yondashuvmaʼlumotlar bazalarini boshqarish tizimida katta 
o‘lchamli rasrlar bilan ishlashda juda yuqori samara beradi va maʼlumotlar 
bazasidan foydanaluvchilar soni ko‘p bo‘lganda ham xavfsiz ishlash imkoniyatini 
beradi. 
Rastrlarni kengaytirish. 
Rastrlar Geoma’lumot tizimining ilovalarida 
intensiv darajada ishlatiladi. Geoma’lumotlar bazasi rastrlarni ko‘pmaqsadlar 
uchun qo‘llashi va boshqarishi mumkin. Masalan: shaxsiy maʼlumotlar yig‘indisi, 
maʼlumotlar yig‘indisiningmantiqiy jamlanishi va jadvallardagi tasvir 
imkoniyatlari rastr axborotlarini qayerga va qanday joylashtirishni kengaytirish 
imkoniyatini beradi. 1.5-jadvalda rastr maʼlumotlarning qo‘llanish imkoniyatlari 

---

22 
ko‘rsatilgan.
1.5 - jadval