Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti san’atshunoslik fakulteti qo’lyozma huquqida: udk 37. 04 Jumayeva Farangiz Istam qizi

1.mashq; Bu mashqda har ikkala qo’llarda ham bir xil ritmik shakl berilgan. Ya’ni chap qo’lda ham o’ng qo’lda ham yettitadan sakkiztalik notalar berilgan. Shundan kelib chiqib, har ikkala qo’llar ham bir xil harakatlantiriladi. Demak chap qo’lda ham o’ng qo’lda ham ikkiga dirijorlik qilinadi. Qo’lning yuqoridan pastga harakatlanishiga 1-2-3- sakkiztaliklar tushsa, pastdan yuqoriga harakatlanishiga 4-5-6-7- sakkiztalik notalar tushadi. Shuni ta’kidlash lozimkim, bu mashq turli dinamikada, turli sur’atlarda va turli xarakterlarda (Legato, stakkato) bajarilsa, talaba uchun yana ham ko’proq ko’nikma olish uchun imkoniyat yaraladi. Masalan: gammaning boshidan oxirigacha P-(piano) da yoki f-(forte)da. Gammaning boshida PP-(pianissimo) bilan boshlab yuqoriga yurishda tovushni tobora kuchaytirib ff-(fortissimo)ga etkazib, yana qaytishda tovushni tobora pasaytirib pp-(pionissimo)ga etkazib tamomlanadi. Qo’llarda dinamikani yanaham mukammal his qilish uchun birinchi takt f-(forte) da ikkinchi takt P-(piano)da va uchunchi takt yana f-(forte)da va hokozo dirijorlik qilinsa kata samara beradi.

2-mashq: Bu mashqda 3-va 4-mashqlardagi ritmik shakllar har ikkala qo’llarda ham navbat bilan bajarilishi ko’zda tutilgan. Ya’ni birinchi taktda , chap qo’lda 1-2-3-hissalardagi nuqtali choraktalik nota 4-5-6-7-hissalardagi yarimtalik notaga liga bilan bog’langan holda berilib, o’ng qo’lda choraktalik va sakkistalik notalr berilgan. Ikkinchi taktda esa, o’ng qo’lda 1-2-3-hissalardagi nuqtali choraktalik nota 4-5-6-7-hissalardagi yarimtalik notaga liga bilan bog’langan holda berilib, chap qo’lda choraktalik va sakkistalik notalr berilgan. Shundan kelib chiqib, birinchi taktda chap qo’lda liga bilan bog’langan 1-2-3-hissalardagi nuqtali choraktalik va 4-5-6-7-hissalardagi yarimtalik notalar saqlab ko’rsatilib, o’ng qo’lda choraktalik va sakkistalik notalr dirijorlik qilinadi. Ikkinchi taktda esa, o’ng qo’lda liga bilan bog’langan 1-2-3-hissalardagi nuqtali choraktalik nota va 4-5-6-7-hissalardagi yarimtalik notalar saqlab ko’rsatilib, chap qo’lda choraktalik va sakkistalik notalar dirijorlik qilinadi. Ta’kidlash lozimkim, har ikkala qo’llarda ham bir-biriga liga bilan bog’langan nuqtali choraktalik va yarimtalik notalar saqlab kursatilgandan so’ng, kelgusi taktning 1-hissasiga aniq auftakt ko’rsatiladi.