Олий ва ўрта махсус таҳлим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ хжалиги вазирлиги

14- расм. Сарғиш унхўри.


Ҳаёт кечириши. Бу зараркунанданинг ҳаёт кечиришини деярли ўрганилмаган дейиш мумкин. Бу зараркунанданинг ривожланиши 36-45 кунга чўзилиши, личинкаси еса 4 марта пўст ташлаши маoлум холос. Қўнғизи, баoзан еса личинкаси қишлайди. Кўпинча бу зараркунанда билан бирга унхўрнинг бошқа тури — сарғишунхўр Заемиопҳлое устестаcеус Ф. ҳам учрайди. Бу турнинг мўйловлари узун бўлади, бошқа жиҳатдан калта мўйловли унхўрга ўхшайди.


Суринам қўнғизи (унхўри)
(Орйздепҳилус Суринаменсис Л.)

Жуда кенг тарқалган тур. Оз бўлса-да, пахта тозалаш ва мой заводларининг ҳамма жойида учрайди.

Қўнғизи ва личинкалари чигитни, кунжарани ейди, шу билан бирга сабзавот-полиз екинларининг уруғларини, ғалласимонлар уруғини асосан муртагини ейди. Қуруқ мевалар ва қуруқ сабзавот меваларнинг енг мухим зараркунандаларидан бири ҳисобланади. Бутун донни деярли зарарламайди, ундан килинган маҳсулотларни еса севиб ейди.
Қўнғизи 2,5—3,5 мм, тўқ-жигар ранг, деярли қорамтир тусда, жуда харакатчан, танаси ясси, олдинги кўкрагининг устки томонининг икки қирғоғида фақат шу турга хос бўлган 6 донадан яхши кўриниб турадиган тишчалари ва узунасига кетган анчагина чуқур ариқчаси бўлади; устки қанотларида нуқтачалардан иборат жўяклари бўлади. Мўйловлари калта, уч томонига қараб бир оз йўғонлашиб боради. Қанотлари яхши ривожланган бўлса-да, аммо камдан-кам учади, Кўкраги аниқ ифодаланган сиқиқ қорин қисмидан ажралиб туради. Қўнғизи 2 йилдан 3 йилгача яшайди.
Тухуми 0,8 мм, оқ, ялтироқ, узунчоқ-овал шаклда бўлади.
Биринчи ёшидаги личинкаси 1 мм, катта ёшидаги личинкаси еса 2,5—3,5 мм. Ўсган сариқ оч-сариқ рангга киради, боши еса оч-жигар ранг тусда бўлади. Бошида яхши ривожланган мўйловлари бўлади.
Ғумбаги 2,5—3 мм, сарғиш-оқ тусда бўлади. Олдинги кўкрагининг икки ёнида худди вояга етган қўнғизникидаги сингари 6 та йирик бармоқсимон ўсимталари, қорин қисмининг ҳар кайси бўғимида еса бир жуфтдан шундай ўсимталари бор. Ғумбак танасининг учида иккита тикани бор (15-расм).

1

2-3 4