Олий ва ўрта махсус таҳлим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ хжалиги вазирлиги

13-расм. Дон пармаловчиси. 1— қўнғизи; 2— дондаги личинкаси, зарарланган буғдой
Тараққиётининг тўла сикли (+ 28° да) бир ярим- икки ой мобайнида тугалланади. Личинкаси 5 ёшга киради.
Дон пармаловчиси иссиқсевар ҳашарот, +15° унинг ривожланиши учун қулай шароит ҳисобланади.
Ўзбекистон шароитида 4—5 бўғин беради.
Ясси танлилар оиласи (Сисижидае)
Булар йиртқичлар катта оиласи бўлиб, табиатда қари, чириган дарахтлар пўстлоғи остига уя қуради. Улар қишлоқ хўжалик маҳсулотлари захирасининг хавфли зараркунандаси ҳисобланади. Қўнғизлар танаси ясси, узунчоқ катта бошли бўлади. Мўйловлари узун, ипсимон, ўнбир бўғимли, баoзан учида уч бўғимли тўғноғичи бўлади. Оёқ бармоқлари беш, баoзан еса тўрт бўғимли бўлади. Личинкаси ҳам ясси, харакатчан, қорин қисмининг учида иккита ўсимтаси бор.
Калта мўйловли сарғиш унхўр (Лаемопҳлоеус ферругинус Степҳ)
Бу тур мамлакатимизнинг енг жанубий вилоятларида кенг тарқалган. Ўзбекистонда пахта тозалаш ва мой заводларида, хўжалик дон омборларида ва донни қайта ишлаш корхоналарида яшайди. Бу жойларда, кичик мита билан бирга, баoзан кўп миқдорда, И кг донда 300—500 донага қадар учрайди. Сарғиш унхўрнинг ривожланиш шароити худди кичик ва чирк-қўнғир ранг миталарникига ўхшайди. Сарғиш унхўр кичик мита ейдиган маҳсулотлар билан озиқланади, аммо нам ва бошқа ҳашаротлар кемирган донни кўпроқ севади. Сарғиш унхўр дон мағизини ейиши натижасида дон қобиғининг ичи личинка екскерименти (тезаги), пўсти ва етилмаган мағиз қолдиқлари билан тўла бўлади.
Баoзан битта чигит ичида бу зараркунандадан 10 тачаси тўпланиб қолади.
Қўнғизи 1,5—2,2 мм, сарғиш рангда, танаси ясси, деярли квадрат шаклда, олдинги кўкрагининг олдинги қирраси бир оз торайган, тана узунлигининг ярмига тенг келадиган мўйловлари икки томонга қаралган бўлади. Қўнғизлари уча олади.
Тухуми 0,6 мм, ялтироқ-оқ бўлади. Урғочи тухумини унга, гардларга ва маҳсулотларга қўяди. Тухум қўйилиш пайтида ёпишқоқ суюқлик билан қопланган.
Биринчи ёшидаги личинкаси 0,8 мм ва охирги ёшидаги личинкаси еса 4 мм гача бўлади. Танаси сарғиш, боши жигар рангсимонроқ тананинг охирги бўғими хам шундай рангда ва учида учлик иккита ўсимтаси бўлади.
Ғумбаги 1,5—2,5 мм, очсариқ рангли, танасининг учида узун кенг ўсимтаси ва унда иккита тикани бўлади (14- расм)