Олабўжи романдан катта хикоя

ўша ўрмонга (гўё қўнғир айиқ юрган чангалзорларга) кирди. – 
Ҳайвонлар ҳам биладилар, уларнинг ҳам ватанлари бор... Э-ҳе! Оддий 
ит, лайчаям бу манзил меники деб ҳар бута, дарахт тагида пешобини 
тўкиб, айланиб чиқади-ку? Ажабо! – Билатуриб ҳайрон бўлди: – Кейин 
бошқа итлар шу чегарадан ўтишмайди-я? – Ултон хўмрайди. – Зўрлари 
ўтади. Зўрлари... – Кейин хўрсиниб юборди. – Одамзоднинг ишиям шу-
да: зўрлари камзўрларни босиб олар экан... 
Эй, ахир, бизлар одамизод-ку?.. Наҳот ҳайвондан фарқ қилмасак? 
Йўқ, – собиқ тарихчи қорғин бош ирғади. – Одамзоднинг ҳам 

---

87 
бўлгани – шу. 
Одамзод одилликни-тенгликни барқарор қилишга қодир эмас... 
Бироқ, – йигитнинг чеҳраси яна ёриша бошлади: – Кураш, кураш... – 
деди. – Тағин курашади-я, озодлик учун! – Ултон, ниҳоят, хаёлотдан 
ўзлигига қайтди-ю, бошини эгиб қолди: – Лекин биз бўлганча 
бўлганмиз. 
Кейин бу жумланинг тагида нима борлигини ўзидан ҳам 
яширмоқчидек (илло уни шарҳлаш – хавфли!) атрофларга қарай 
бошлади. 
 
 
 
 
 
20 
Анави кўприкни “Брат” лақабли жиккаккина, лабидан ҳамиша 
табассум аримайдиган йигит қурдирган. 
Марказдаги сағирлар уйида эсини таниб, бир муддат интернатдаям 
яшаган бу киши кейин жаҳонгашталикни касб этиб кетган: қайсидир 
шаҳарда ошпазлик ўқишини битирган, қайсидир шаҳарда новвойлик 
қилган, кейин нақ Қримга – “Ўзбекистон” шифохонасига бориб қолган 
ва ўша ерда дам олувчи арбобу раҳнамоларнинг ҳаёт кечиришларига 
гувоҳ бўлган. 
Наинки Ўзбекистон ҳукумати бошлиқларининг у ердаги пинҳона 
ҳаёти, балки Масков отли СССР пойтахтидан келмиш казо-казо