O zbekiston badiiy akadem iyasi

M avzuni m ustahkam lovchi savollar:
1. Q adim gi v a antik d avr zargarlik buyum larining o ‘ziga xosligi 
nim adan iborat?
2. Islom davridagi zargarlik sa n ’ati haqidagi m anbalar nim adan 
iborat?
3. A yollar taqinchoqlarining um um iy xususiyatlari nim ada?
4. X IX -X X asr zargarlik buyum lari qaysi shaharlarda ishlab 
chiqarilgan ?
5. Z argarlik buyum larining qanday asosiy jihatlari m avjud?
82

---

13-MAVZU. O ZBEK YOG OCH 0 ‘Y M A K 0R LIG I
Reja:
1. 0 ‘zbek a n ’anaviy y o g ‘och o ‘ym akorligining paydo b o ‘lishi.
2. ( ) ‘zbekiston hududida y o g ‘och o ‘ym akorligi m aktablari.
3. 0 ‘zbek a n ’anaviy y o g ‘och o ‘ym akorlikgi buyum lari tavsifi.
Islom davri y o g ‘och o ‘ym akorligiga xos x ususiyatlar IX-X 
;isrlarga oid O bburdon ustunida o ‘z ifodasini topgan. U nda qadim gi 
an ’analar bilan bir qatorda, islom san’atiga xos xususiyatlar 
m ujassam lashgan. T em uriylar davriga m ansub yog^och o ‘ym akorligi 
nam unalari — tem uriy hukm dor nom i m uhrlangan lavx, qutichalar 
horijiy davlatlar m uzeylarida saqlanm oqda. XX asrga kelib, 
m e’m orchilik ishlari bilan bir qatorda, y o g ‘ochdan ishlangan 
ro ‘z g ‘or buyum lari keng tarqaladi. Bu davrda ganch o ‘ym akorligi 
zam onaviy inshootlam i bezatishda keng ishlatiladi. X iva, Buxoro, 
Toshkent va Q o ‘qon shaharlari y o g ‘och o ‘ym akorligi etakchi 
m arkazlari b o ‘lsa, ganch o ‘ym akorligi esa B uxoro, Toshkent,
O ’ym a-ustun. X X asr boshi. Xiva.
Shaharlarda y o g ‘och sandiqlar, beshiklar, qutichalar, lavhlar 
singari m aishiy buyum lar tayyorlashda, shuningdek, eshiklar, 
ustunlar, 
tokchalar 
va 
h.k.larni 
bezashda 
ham 
y o g ‘och 
o ‘ym akorligidan 
foydalanganlar. 
X IX
asr 
ikkinchi 
yarm ida 
T qjikiston va 0 ‘zbekistonda 0 ‘rta O siyo shaharlarining evropacha 
turm ush tarziga intiluvchi aholisi didiga m os k o ‘pqirrali xontaxta v a 
kursichalar keng rasm b o ‘lgan edi. XIX asr oxiri — XX asr boshida 
kelib, X iva, Buxoro, Sam arqand, Q o ‘qon, Toshkent, X o ‘jan d d a
83

---

y o g ‘och o ‘ym akorligining etuk m aktablari jon lan d i va ularda 
hozirgacha shuhrat qozonib