O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

trom botsitopoetin lar
qon 
p la stin k a la rin in g m e g a k a rd io tsitla rd a n a jra lib c h iq ish in i va q o n g a 
tu sh ish in i te zla sh tira d i; 
davom li t a ’s ir qilu vchi trom botsitopoetin lar
suyak k o ‘m igi gig an t h ujayralarining yetuk m eg akariotsitlarga o 'tish in i 
ta ’m inlaydi. T rom b o tsito p o etin lar aktivligiga I L - 6 va IL - 11 bevosita 
ta ’sir qiladi. T rom botsitlam ing yashash davom iyligi 5-11 kundir. M akrofag 
tizim i hujayralarida qon plastinkalari parchalanadi.
G em o sta z tizim i.
Q o n -to m irla rd a qon, su yuq h o la td a h ara k atd a 
b o 'la d i. Q o n -to m irla r ja ro h a tla n g a n d a u n in g b ir b u tu n lig i bu zilad i, 
n atijada qon iviydi. B u holatni organizm ning 
qonning a g reg a t holatini
boshqaruvchi tizim i
ta ’m inlaydi. Q onning agregat holatini boshqarish 
ja ra y o n i qon ivishini t a ’m inlovchi va ivishga qarshi om illar, fibrinolitik 
tizimlar kabi m urakkab mexanizmlardan iboratdir. M azkur tizimning birorta 
fu n k sio n a l h olati o 'z g a rs a , b o sh q a tiz im la rd a k o m p e n sa to r siljish i 
k uzatiladi. Shu tiz im lar o 'rta sid a g i o 'z a ro fu nksional b o g iiq lik n in g
buzilishi qon ketishining o g 'ir ketuvchi turli shakllari, to 'x tam aslig i yoki 
q o n -tom irlarda trom b hosil b o 'lib qolishi kabi patologik holatlarga olib 
kelishi mumkin.
T o m ir la rd a q o n n i s u y u q h o la td a u s h la b tu r u v c h i o m illa r g a
q u y i d a g i l a r k i r a d i : 1) q o n - t o m i r l a r i ic h k i y u z a s i v a s h a k lli 
elem en tlarin in g m anfiy zaryadga egaligi; 2) tro m b o tsitlar agregatsiyasi 
in g ib ito ri p ro s ta ts ik lin PG1 2 n in g q o n -to m ir e n d o te liy s id a ishlab 
chiqarilishi; 3) qon-tom irlarda qon ivish tizim i om illarining noaktiv holda 
b o 'l i s h i ; 4 ) a n tik o a g u ly a n tla r n in g b o 'lis h i; 5) q o n o q is h te z lig i 
yuqoriligi.