O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

T ro m b o ts itla r.
T r o m b o ts it la r y o k i q o n p la s t i n k a l a r i , su y a k
k o 'm ig in in g g ig a n t h u ja y ra la ri-m e g a k a rio ts itla rd a n h o sil b o 'la d i. 
T ro m b o tsitlar yu m alo q yoki biro z oval y assi sh a k lg a ega, u larning
249

---

diam etri 2-5 m km ga teng. T ro m b o tsitlar y ad ro siz, lekin u lard a (200ga 
y ak in ) g ran u la lar m avjud. Q o n -to m ir en d o teliy sid an b o sh q a y uzaga 
te k k an d a tro m b o tsitla r fao llash ad i, tro m b o tsit d ia m etrid a n 5-10 m arta 
k atta 10 ga yaqin o 's im ta h osil b o 'la d i. Bu o ‘sim talar qon oqishini 
t o ‘x ta tish d a k atta ah a m iy a tg a ega. O d am lar q o n id a g i tro m b o tsitla r 
miqdori 180-320x 109/l yoki 1 mkl qonda 180000 320000 ni tashkil qiladi. 
T ro m b o tsitlar qondagi m iqdorining ortishi 
trom botsitoz,
k am ayishi esa 
tro m botsitopen iya
deb ataladi.
T rom botsitlar quyidagi funksiyalam i bajaradi: ang io tro fik a - qon- 
to m irlar epitelisini oziqlantirish; trom botsitar trom b hosil m ahsul; qon 
iv ish i va fib rin o liz d a ish tiro k e tish , ja ro h a tla n g a n q o n -to m irla rin i 
toraytirish.
T rom botsitlam ing asosiy funksiyasi 
gem ostazda
ishtirok etishidir. 
Trom botsitlar har xil yot yuzaga (
adgeziya
) ham da bir-biri bilan yopishish 
(a g regatsiva)
x ossalariga ega. T rom botsitlar b ir qator bio lo g ik aktiv 
m oddalam i ishlab chiqaradi, b ularga trom botsitar om il deb ataluvchi, 
qon ivishida qatnashuvchi m o d d alar kiradi. T ro m b o tsitar faktorlar P 
(lotincha platelet - plastinka) harfi va arab raqam lari ( P ,, P ? v a b.) bilan 
b elg ilan ad i. B ulardan ah a m iy a tlilari P3 yoki