O ’. M. Asqarova, M. A. Abdullaeva, M. Boltaeva andragogika

swot-tajdil
Bugungi kunda bu - vaziyatni taxlil qilish hamda tashkilotning zahiralarini 
baholashning eng ommalashgan usuli. Uning nomi inglizcha so’zlarning birinchi 
harflaridan tuzilgan: Strengths (kuchli jixatlar, tashkilotlar mavjud ichki 
sxemalar), 
Weakneses-ses 
(zaif jixatlar, 
mavjud 
ichki 
muammolar), 
Opportunities (navbatdan 
tashqarida mavjud, uni rivojlantirishi mumkin 
bo’lgan imkoniyatlar), Threats (tashkilotning muvaffaqiyatiga to ’sqinlik qilishi 
mumkin bo’lgan, atrof muxitda mavjud taxdidlar). Bu metod shunchalik ko’p 
qo’llanadiki, uning nomini rus yoki o’zbek tiliga tarjima qilishga hojat y o ’q. Uni 
turlicha tashkil qilish mumkin. Eng ommalashgani - har bir kichik guruhga to ’rt 
qismdan iborat jadval beriladi.
s
w
о
T
S
Kuchli jixatlar, 
tashkilotda mavjud 
ichki zahiralar
barqaror rivojlanishning asosiy mexanizmlari bo’lib 
xizmat qiladi,
yangi loyixalarning poydevori xisoblanadi, to ’siqlami 
engish usullari bo’lishi mumkin
w
Z aif jixatlar, mavjud 
ichki muammolar
Tashkilotning faoliyati aynan ulami bartaraf etishga 
yo’naltirilishi lozim, yangi loyixalar uchun ustuvor 
maqsad bo’ladi, rivojlanish istiqbollarini 
ishlab 
chiqishda albatta xisobga olinishi zarur
0
Tashkilotdan 
tashqarida mavjud, 
uni rivojlantirishi 
mumkin bo’lgan 
imkoniyatlar
moliyalash va qo’llab-quwatlashning qo’shimcha 
zahiralari yoki tashqi manbalar vazifasini o’taydi 
ulaming tashkilot 
maqsadlariga 
qanchalik 
mos 
kelishini yoki kompromiss (kelishuv) imkoniyatlarini 
xisobga olish lozim, yangi loyihalar asosi yoki 
hamkorlar manbayi bo’ladi
T
Tashkilotning 
muvaffaqiyatiga 
to’sqinlik qilishi 
mumkin bo’lgan,
Har bir yangi loyixada albatta xisobga olinishi zamr, 
ulami engish yoki zararsizlantirish usullari, yo’l- 
yo’riqlari ishlab chiqarilishi lozim, ba’zan g ’ayritabiiy 
holat yuzaga kelib, "dushmanlar" "itifoqchilar"ga
80

---

atrof muxitda mavjud aylanishi mumkin
taxdidlar
Kichik guruh a’zolari har bir bo’limni muhokama qilib, jadvalni 
to’ldiradilar. Keyin bu muhokama natijalari moderator tomonidan bitta umumiy 
jadvalga birlashtiradi.
kuchlar taxlili
SWOT-taxlilning o’zgartirilgan, soddalashtirilgan varianti bo’lib, unda 
faqat to ’siqlar va qiyinchiliklar hamda ulami engish usullari qidirilgan,
Moderator vertikal o ’q chiziq chizadi, undan esa chapga gorizontal 
strelkalar tashkilotning rivojlanishi yoki konkret loyixani amalga oshirishdagi 
to ’siqlar yoziladi. Strelkalaming uzunligi to’siqning jiddiyligi va kuchiga 
muvofiq bo’lishi lozim.
Keyin qarama-qarshi tomonga bu to’siqlarni (xalaqit beruvchi kuchlami) 
engish usullariga muvofiq strelkalar chiziladi. Ular to’siqlarni engib, natijani 
ung tomonga o’tkazish, to ’siqni imkoniyatta aylantirish uchun etarli bo’lishi 
zarur. Bunday taxlilni kichik guruhlarda o’tkazish, keyin natijalami hammaga 
taqdim etish mumkin. Albatta, bu kuchlami taxminiy baholash, chamalash 
bo’ladi va u aniqlashtirishni davom ettirishni talab qiladi.
Tashkilot ichida yoki tashqarisida mavjud zahiralarni tashkil 
qilishda ba’zan paradoksal (g’ayritabiiy) tafakkumi qo’llash foydali bo’ladi. Har 
qanday paradoks vaziyatga yangicha qarash, yangi echim va noan’anaviy 
yondoshuvlarni topishga yordam beradi. Keyingi bir nechta metod aynan shunga 
yunaltirilgan