O ’. M. Asqarova, M. A. Abdullaeva, M. Boltaeva andragogika

Hayotiy saxna ko’rinishlar
Bu o’yin ishtirokchilarga o’zlarini pantamimo san’atida sinab kurishgach 
imkon beradi. Ishtirokchilar ikkita davraga bir-birlariga qarab turadilar va 
juftliklar xosil qiladilar. Moderator baland ovozda biror xayotiy ko’rinishni 
e ’lon qiladi, ishtirokchilar esa 10 soniya davomida uni ko’rsatishlari lozim. 
Moderatorning ishorasi bilan harakatlar to’xtatiladi va ichki davra soat millari 
bo’yicha bitta ishtirokchiga aylanadi. O’yin yangi juftliklarda davom etadi. 
Saxna variantlari: "Militsioner mast kishini bo’limga olib ketmoqchi", "Kampir 
echkini uyga etaklayapti", "Ota o’g’lini kamar bilan uryapti”, "Muz ustida 
figurali uchish", "Kurash" va h.z. (variantlar soni cheksiz).
"Qirg’iz telefoni"
Ushbu mashqni seminarda taranglikni bartaraf etish va charchoqni olish 
uchun qo’llash mumkin.
Ishtirokchilardan davraga turishni iltimos qiling. Mashq "qirg’iz telefoni" 
deb nomlanishini, dashtlarda, odatda, xabarni so’z bilan emas, belgilar, ramzlar 
yoki harakatlar orqali etkazish (uzatish) osonroq ekanligini tushuntiring. 
Shuning uchun ishtirokchilar davra bo’ylab ma’lum xabarni yuboradilar. 
Boshlovchining harakatlarini zanjir bo’yicha birinchi, ikkinchi va h.z. barcha 
ishtirokchilar to’xtatishga komanda berilmaguncha takrorlaydilar. Harakatni 
o’ng tomondagi ishtirokchi bajarmaguncha, keyingisi boshlay olmaydi. 
Masalan, boshlovchi oyoqlarini tapillatadi. Undan keyin chap tomondagi 
ishtirokchi, keyin uning yonidagisi bajaradi. Agar kimdir navbati kelmasdan
87

---

tapillay boshlasa, o’yin to ’xtatiladi va yana qaytadan boshlanadi. Harakatni 
bajarishni boshlagan ishtirokchilar davom ettiraveradilar.
Navbat yana boshlovchiga kelganida, u oyoq tapillashiga chapak chalishni 
qo’shadi, ya’ni keyingi ishtirokchi oyog’ini tapillatib turgan edi, endi chapak 
ham chaladi. Agar biror ishtirokchi xato qilsa, o ’yin to’xtatilib, hammasi 
boshidan tapillashdan boshlanadi.
Ikkinchi harakat ham davra bo’ylab bajarib bo’lingandan so’ng, 
boshlovchi keyingi harakatni ko’rsatadi: chapak ko’krak to’g’risida emas, 
boshdan yuqorida chalinadi, oyoqlar tapillashni davom ettiradi. Harakat navbati 
davrani aylanib, boshlovchiga etib kelganda, o ’yin tugaydi. Bu o ’yinda kishilar 
hamma narsani bir vaqtda bajarishga o ’rganib qolganlarini kuzatish qiziqarli 
bo’ladi. Odatda, o’yinni 2-3 marta boshidan boshlashga to’g’ri keladi. Shunday 
qilib, barcha ishtirokchilar diqqatlarini jam lab, harakatni boshlovchi bilan 
birgalikda boshlamasdan, o’z navbatlarini kutishni o ’rganadilar.