Nazariy fizika kursi


bet194/212
Sana11.06.2022
Hajmi
#656640
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   212
Bog'liq
fayl 137 20210324


=
(7'357)
245


S h u la rn i hisobga olib
A
E = --m g (p lA l, E = —mglfpl

(7.358)
yoki
AE _
1 Д/
~E
ekanligiga ishonch hosil qilam iz. Ik kinchi t o m o n d a n ,
(7.359)
А/ 
Aft) 
is
т
- ^
' Ч
т
(7'360)
D e m a k ,
AE _ A co

co
(7.361)
Bu tenglik integrallansa
— = const 
(7.362)
co
m u n o sa b a tg a kelinadi. H ulosa: m ay atn ik u c h u n energiya 
E v a
c h a sto ta
w u n in g uzunligiga b o g 'liq , uzun lik
o ‘zgarsa u la r 
o ‘z g a rm a s d a n
qolm aydi, a m m o
E/co
nisbat u z u n lik adiabatik o 'z g a rg a n d a o ‘zgar- 
m a s d a n q o l a r , i n v a r i a n t e k a n . Avvalgi p a r a g r a f d a k o ‘rg a n e d ik k i, 
/ =
Е / co
kattalik m a y a tn ik u c h u n t a ’sir o ‘zgaruvchisi edi.
S hu xususiy m iso ld a to p ilg a n natija — t a ’sir 
o ‘z g a ruvchisining 
adiabatik invariantligi — u m u m i y b o'lib u h a m m a ho llard a t o ‘g ‘ridir: 
t a ’sir o ‘zgaruvchisi
pd q
2
k
adiabatik invariantdir.
7.12.1-misol. 
L, (r) = - a / r maydondagi harakat uch u n t a ’sir burchak 
o ‘zgaruvchi!arini loping.
G a m ilto n funksiyasi:
'
Pi
H
= —— 
2 m
Pr

r"
а
(7.363)
r
(7.10.2) 
paragrafda k o ‘rgan edikki, bu holda o'zgaruvchilar ajraladi. 
pr
uchun olingan ifoda quyidagicha edi ((7.307) ga qarang):
246


dW,

, . 2
т а 
M 2
= ---- L= 
_ 2
m
\
e
+ ------------
dr

1

r
r 2
(7.364)
Py

M
deb belgilab va ko‘rilayotgan maydonda finit harakat energiyasining 
manfiyligini hisobga olindi. Sistemada ikkita erkinlik darajasi bor — 
r
va 
<
p .
Ularga mos keluvchi t a ’sir o'zgaruvchilari:
2 7Г

(7-365)
0
max

.
.


2
nia 
Л/‘ 
/и 
. .
dr . -
2
/я £ ч-------------- — = 
a
——- — M . 
/ 1
i f t \

1
1
r
,-2
V 2 £
(7.366)
Oxirgi integralda
/пах
cj> 
d r = 2 J d r
ekanligini hisobga olindi. Energiyani t a ’sir o ‘zgaruvchilari orqali ifodaiash 
m u m k in :
m a"

Г
(7.367)
(3.40)-formulalarga nazar tashlansa orbitaning parametri va ekssentrisiteti 
uch u n

L
42
p =
---- , 
e
та
(7.368)
Masalada ikkita param etr bor -
m
va 
a .
T a ’sir o'zgaruvchilarining adiabatik 
invariantligidan quyidagi hulosaga kelinadi: agar 
a
va 
m
sekin o ‘zgarsa 
orbita parametri ularga teskari o'zgaradi, ekssentrisitet o ‘zgarmaydi. Energiya
I r
va 
I 9
lar bo'yicha aynigan, ya’ni uiarning yig'indisi o ‘zgarmasdan har
birining o ‘zi o'zgarsa energiya o'zgarmaydi.
247



Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   212




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish