Navoiy davlat pedagogika instituti "tabiiy fanlar" fakulteti

“Ta’lim texnologiyasi – 
bu ta’lim shakllarini jadallashtirish vazifasini 
ko‘zlagan o‘qitish va bilimlarni o‘zlashtirishning barcha jarayonlarini texnika va 
inson omillarida va ularning birgalikdagi harakatlari vositasida yaratish, tadbiq 
etish va belgilashning izchil metodidir” (YUNESKO).
Hozirda barcha ta’lim – tarbiya jarayonlarida innovatsion ta’lim 
texnologiyalarni ishlab chiqishda interfaol ta’lim metodlaridan foydalanib, tahsil 
oluvchilarda o‘zlashtirilishi lozim bo‘lgan o‘quv material yuzasidan bilim, 

---

ko‘nikma, malaka va shaxsiy fazilatlarni shakllantirish maqsadida ularni o‘quv 
mashg‘ulotlariga qiziqtirish maqsadga muvofiqdir. Interfaol ta’lim metodlari: 
“Kichik guruhlarda ishlash”, “Rolli o‘yinlar”, “Ishbilarmon o‘yini”, “Aqliy 
hujum”, “Juftlikda ishlash”, “Iqtisodchi-rahbar”, “Zig-zag”, “Limon”, 
“Burchaklar usuli”, “Bumerang”, “Muammoli vaziyat”, “Hamkorlikda 
o‘rganish”, “Bayram”, “Bir-birini o‘qitish”, “Sayohat”, “Charxpalak”, 
“Pinbord”, “Klaster”, “Qor uyumi”, Venn diagrammasi”, “FSMU”, “Baliq 
skeleti”, “Domino”, “Oltin baliqcha”, “O‘rgimchak to‘ri, “Yelpig‘ich”, “B-B-
B”, “Keys-stadi”, “Sinkveyn”, “Issiq kartoshka” 
kabi usullardan iborat.
Amaliyotda har qanday mashg‘ulot 2 xil ta’lm texnologiyasi asosida 
loyihalashtiriladi, ya’ni, an’anaviy ta’lim texnologiyasi va noan’anaviy ta’lm 
texnologiyasi mavjud.
An’anaviy 
ta’lim texnologiyasi – ta’lim jarayoni ko‘proq o‘qituvchi shaxsiga 
qaratilib, o‘qitishning an’anaviy shakli, ma’ruza va ta’lim vositalarining 
majmuidan foydalanib, ta’lim-tarbiya maqsadiga erishiladi. 
Noan’anaviy 
ta’lim texnologiyasi – ta’lim jarayoni ko‘proq ta’lim oluvchi 
shaxsiga qaratilgan bo‘lib, o‘qitishning noan’anaviy shakli, interfaol metodlar va 
zamonaviy ta’lim vositalarining majmuini ta’lim – tarbiya ishidan ko‘zlangan 
maqsadga erishishiga yo‘naltirishdir. 
Ta’lim – tarbiya jarayonini texnologiyalashtirish o’qitish jarayonida yuqori 
samaradorlikni oshirish ham kutilayotgan natijaga kafolatli erishishga olib keladi. 
Ta’lim texnologiyalari uchun ta’lim metodlarini tanlashda har bir darsning didaktik 
vazifasidan kelib chiqib tanlash maqsadga muvofiqdir. 
Tadqiqotlarga ko‘ra, ushbu metodlardan foydalanayotganda ta’sil oluvchilar 
bahs-munozara paytida bilim va ko‘nikmalarini tezroq o‘rganadilar va yaxshiroq 
esda saqlaydilar. Tahsil oluvchilar 80 foiziini bajarayotgan ishlaridan, 20 foizini 
o‘qiganlaridan va 10 foizini eshitganlaridan yodda saqlab qolar ekanlar. Demak, 
tahsil oluvchilar bilimlarining 75 – 80 foizini ko‘rish orqali qabul qiladilar.
Innovatsion ta’lim texnologiyasi yangi munosabatlar an’analarda 
bo‘lganidek, qistovlar, hukmga bo‘ysunish kabi unsurlardan xoli bo‘lishi lozim.

---

Quyida biz O’zbekiston aholisi mavzusi bo’yicha tayyorlangan dars 
ishlanmasini ko’rib chiqamiz.