|
Mavzuning texnologik kartasi va o‘tkazilish ishlanmasi
Mavzu: O’zbekiston aholisi.
I.Darsning maqsadi.
a)
Ta’limiy maqsad: O’quvchilarga aholi geografiyasi asoslarini
o’rgatish,O’zbekiston aholisi, milliy tarkibi, etnik tarkibi, o’sishi
joylashishi, zichligi haqida ma’lumotlar berish.
b)
Tarbiyaviy
maqsad:
Iqtisodiy
rayon
va
viloyatning
aholi
geografiyasini puxta o’zlashtirish uchun zamin hozirlaydigan
bilimlarni egallashga o’rgatish.
c)
Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish,
nutq madaniyatini o’rganish, o’z-o’zini boshqarishga yo’naltirish,
hozirjavoblik, topqirlik xususiyatlarini rivojlantirish.
II.Darsning jihozi:
O’zbekistonning siyosiy – ma’muriy kartasi, tabiiy kartasi, iqtisodiy
kartasi, darslik, 8 – sinflar uchun o’quv atlaslari, slaydlar.
Texnik vositalar:
Video ikkilik, kompyuter , slaydlar,kadaskop
Dars tipi: Aralash
Dars turi: Noan’anaviy.
Dars o`tish metodi: “Aqliy hujum”, “Juftlikda ishlash”, “Guruhlar
bilan ishlash”, “Zanjir”, “Rost – yolg’on o’yini”.
Dars rejasi:
1.
O’qituvchining kirish so’zi (2 daqiqa).
Guruhlarga bo’lish (2 daqiqa).
Diqqatni tortish o’yini.
Juftlikda ishlash uchun topshiriq (2 daqiqa).
Mavzuga ijodiy yondashish (10 daqiqa).
Mavzuga oid amaliy ish ishlash.(7 daqiqa)
Mavzuni mustahkamlash “Rost – yolg’on” o’yini. (5 daqiqa).
O’quvchilarni baholash (2 daqiqa).
Uyga vazifa (2 daqiqa).
Darsning borishi.
Darsning tashkil etilishi.
a)
Salomlashish, davomatni aniqlash;
b)
O’quvchilarni darsga hozirlab, jonli muhit yaratish.
O’zbekiston aholisini yaxshi o’rganish jarayonida yuksak natijalarga
erishish uchun juftlikda ishlash va guruhlarda ishlash usullaridan
foydalaniladi. Guruhlarga ajratishda norozilik tug’ilmasligi uchun qiz
bolalar va o’g’il bolalar o’rtasida 1, 2, 3, 4 sanoq sonlari sanab o’tkaziladi va
4 ta guruhga ajratiladi va amal qilinishi lozim bo’lgan qoidalar ishlab
chiqiladi.
Qoidalar:
1.
Faollik.
2.
Vaqtga rioya qilish.
3.
Fikrni takrorlamaslik.
4.
O’zaro hurmat.
5.
To’g’ri javob uchun rag’bat.
6.
O’ng qo’l qoidasi.
7.
Bir yoqadan bosh chiqarish.
8.
Intizom.
Oldingi darsda o’rganilgan bilimlarni tekshirish va xotirani sinash maqsadida
diqqatni tortish usulini qo’llaniladi.
O’zbekistonda uchraydigan millatlarni kim ko’p yozish.
Juftlikda ishlash uchun juftliklarga “Bilaman, Bilishni istayman, Bilib
oldim” jadvalini beriladi.Quyidagi savollar asosida o`quvchilar bu jadvalni
to`ldiradilar:
1.O`zbekistonning aholisi.
2.O`zbekistonnig aholi zichligi.
3.Zichlik nima.
4.Zichlik qanday topiladi.
5.O`zbekiston aholisining o`rtacha umr ko`rish yoshi.
6.O`zbekistonda yashaydigan tub millat vakillari.
7. O`zbekistonda yashaydigan ko`chib kelgan millat vakillari.
8.Tabiiy ko`payish.
9.Mexanik ko`payish.
10.Migratsiya.
11.Emmigratsiya.
12.Immigratsiya.
13.Mehnat resursi nima .
14.Mehnatga yaroqli aholi kimlar.
15Moddiy ne’mat ishlab chiradigan soha.
16.Moddiy ne’mat ishlab chiqarmaydigan soha.
O`quvchilar juftlikda maslahatlashib bilgan savollarini yoniga bilaman ustuniga
belgi qo`yib chiqadilar. Bilmaydiganlarini to`g’risiga bilmoqchiman yoki
bilmayman ustuniga belgi qo`yadilar.
Bu savollar yozilgan ko`rgazma doskaga ilinadi yoki osiladi va o`qituvchi
unga ham o`quvchilar fikridan kelib chiqib belgilarni qo`yib chiqadi.
Savollar
Bilaman
Bilmoq
chiman
Bilib
oldim
1.O`zbekistonning aholisi.
2.O`zbekistonnig aholi zichligi.
3.Zichlik nima.
4.Zichlik qanday topiladi.
5.O`zbekiston aholisining o`rtacha
umr ko`rish yoshi.
6.O`zbekistonda yashaydigan tub
millat vakillari.
7.O`zbekistonda
yashaydigan
ko`chib kelgan millat vakillari.
8.Tabiiy ko`payish.
9.Mexanik ko`payish.
10.Migratsiya.
11.Emmigratsiya.
12.Immigratsiya.
13.Mehnat resursi nima .
14.Mehnatga yaroqli aholi kimlar.
15Moddiy ne’mat ishlab chiradigan
soha.
16.Moddiy
nemat
ishlab
chiqarmaydigan soha.
Oquvchilarga noma’lum bo`lgan yangi bilimlar o`qituvchi tomonidan
tushuntirib beriladi.
O`zbekiston aholisi 32 mln kishi
O`zbekiston aholisi soni bo`yicha jahonda 38 o`rinda turadi.
Tabiiy ko`payish o`lganlar soniga nisbatan tug’ilganlar sonining
ortiqligi.
Mexanik ko`payish aholini migratsiya hisobiga ko`payishi.
Migratsiya aholini bir yerdan ikkinchi joyga ko`chishi.
Tashqi migratsiya mamlakat tashqarisida ko`chib chiqish,chet
mamlakatlardan kirib kelish.
Ichki migratsiya aholini mamlakat ichkarisidagi harakati.
Immigratsiya-ko`chib kelish
Emmigratsiya –ko’chib ketish.
Aholi zichligi-1kv.km.hududga to`g’ri keladigan aholi soni.
O`zbekiston aholisining zichligi-69 -70 kishi
Mehnatga yaroqli aholi 16 yoshdan 55 yoshgacha bo`lgan ayollar va
16 yoshdan 60 yoshgacha bo`lgan erkaklar.
5.Amaliy topshiriq.
1)Aholi zichligini topish.
Berilgan:
O`zbekiston aholisi-32 mln
O`zbekiston maydoni -448.9 ming kv.km.
Topish kerak-aholi zichligini.
Yechish:
Aholi zichligini topish uchun aholi soni maydonga bo`linadi:
32000000:448900=70,5 kishi.
Javob :O`zbekiston aholisi zichligi-70,5 kishi.
I guruh. Aholishunoslar..
Mehnat resurslari nima? Aholi mehnatidan oqilona foydalanish deganda nimani
tushunasiz? O’zbekistonda aholining diniy tarkibi qanday?
II guruh. Statistiklar.
Aholining zichligi nima,u O’zbekistonda qanday? O’zbekistonda aholining
migratsion harakati bormi? O’zbekistonda urbanizatsiya darajasi qanday?
III guruh. Etniklar.
O’zbekiston aholisining milliy tarkibi qanday? Mehnatga yaroqli aholi kimlar
sanaladi?Aholining yosh tarkibi O’zbekistonda qanday?
IV guruh. Demograflar O’zbekistonning aholisi qancha? Undagi tabiiy ko’payish
va mexanik ko’payish nima?Aholining jinsiy tarkibi O’zbekistonda qanday?
Atlas va yozuvsiz kartalar bilan ishlash usuli orqali ham guruhlar
baholanadi.
I guruh. Aholi zichligini karitada ifoda etadilar.
II guruh. Sanoat va yirik shaharlarni kartaga tushuradilar.
III guruh. Rekreatsiya obyektlarini kartaga tushuradilar.
IV guruh. Yozuvsiz kartada foydali qazilmalarni ko’rsatiladi.
Rost -yolg’on o’yini o’tkazish uchun juft (II-IV) va toq (I-III) guruhlar
o’zaro fikrlarini bildiradilar,qarama-qarshi guruhlar bu fikrlarni rost yoki
yolg’onligini ta`kidlaydilar. G’olib guruhlar taqdirlanadi.
Dars boshida tarqatilgan jadvalning “Bilib oldim” bo’lagi o’quvchilar
tomonidan juftlikda to’ldiriladi.
Guruhlarga darsdagi ishtirokiga qarab “eng bilimdon guruh”, “eng faol
guruh”, “eng intizomli guruh” unvonlari beriladi.
Uyga vazifa:
Mavzuni darslikdan o’qish, “Insert” usulidagi belgilardan foydalanib
topshiriqlarni bajarish.
Ta’lim – tarbiya jarayonini texnologiyalashtirish o’qitish jarayonida yuqori
samaradorlikni oshirish ham kutilayotgan natijaga kafolatli erishishga olib keladi.
Ta’lim texnologiyalari uchun ta’lim metodlarini tanlashda har bir darsning didaktik
vazifasidan kelib chiqib tanlash maqsadga muvofiqdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
