«Baliq skeleti» sxemasi
“Baliq skeleti” sxemasini tuzish usuli orqali o’quvchilarning birinchi
navbatda teran fikrlashi, mamlakat viloyatlarida sodir bo’layotgan va yuzaga
Sxemani tuzish qoidalari bilan tanishadi.
«Suyak» yuqori qismiga muammo ichidagi
muammo yoziladi, pastki qismiga esa –ushbu
muammo ichidagi muammo amalda mavjud
ekanligini tasdiqlovchi faktlar yoziladi
Natijalar taqdimoti
Mini-guruhlarga birlashadi, o‘z sxemalarini
taqqoslaydi va qo‘shimchalar kiritadi. Umumiy
sxemaga jamlaydi
«Baliq skeleti» sxemasi
- muammoning butun doirasi
(maydoni)ni ifoda etish va
uning yechimini topishga
imkoniyat beradi.
Tizimli, ijodiy, tahliliy
mushohada qilish
ko‘nikmalarini rivojlantiradi
kelayotgan turli muammolarni mushohada qila olishlari bilan birga bu
muammolarning imkon qadar yechim topishida mavjud imkoniyatlardan samarali
foydalangan holda taklif – tavsiyalar berish va chora – tadbirlar ishlab chiqishning
muayyan yo’nalishlarini belgilash kabi xususiyatlar shakllanadi. Ayniqsa buyuk
geograf N.N.Baranskiyning “Kontinentlar bo’yicha fikrlash kerak” hamda
A.S.Soliyevning “Global fikrlab, lokal amal qilish kerak” degan fikrlarining har
ikkisi ham bevosita ishtirok etadi.
Zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanish va dars davomida
bevosita qo’llash bugungi ta’lim jarayonida muhim talablardan hisoblanadi.
O’qituvchi yangi mavzuni bayon qilish vaqtida zamonaviy axborot vositalariga:
kompyuter, proyektor, elektron doska, yig’ma monitor, darslik mavzusiga oid
maxsus ishlangan video-roliklar tushirilgan kompakt disk yoki flejka va shu
kabilar kiradi. Mamlakat viloyatlarida kuzatilayotgan demografik muammolarni
Microsoft Office Excel dasturida bajarilgan diagrammalar ko’rinishida tahlil qilish
va o’quvchilarga tushuntirib berish darsning yanada samarali bo’lishini
ta’minlaydi. Bu dasturda bajariladigan diagrammalar turli ko’rinishda bo’lib,
masalan, ustunli ko’rinishda aholining yillik o’sish dinamikasini o’rganishda,
hududlar aholisining zichligini o’zaro taqqoslashda, tarkibiy yani, doira shaklidagi
diagrammada esa bir mamlakatdagi viloyatlar, yoki bir viloyatdagi tumanlar
miqyosida alohida har bir hududning taqdid etilayotgan jihatlari umumiy 360
0
ning va 100 foizning ichida taqsimlanib, qancha miqdorda ekanligi aniqlanadi.
Microsoft Office Excel dasturida bajarilgan chizma-diagrammalarning
afzallik jihatlaridan biri yillik taqqoslashda va hududlarni solishtirib tahlil qilishda
eng qulay vosita bo’lib xizmat qiladi. Mazkur Bitiruv malakaviy ishning ilovalar
qismida ushbu dastur asosida ishlangan bir nechta diagrammalar keltiriladi.
Dars davomida qo’shimcha ma’lumotlar sifatida diagrammalarni namoyish
etish va ularda keltirilgan ma’lumotlarni qayd etish o’quvchilarda katta qiziqish
uyg’otish bilan birga mamlakat viloyatlarida mavjud muammolarni o’z hududlari
miqyosida qay darajada ekanligini o’zaro solishtirib o’rganish imkoniyatini ham
beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |