Namangan muhandislik-qurilish instituti rizaev bahodir shamsiddinovich, qosimov ilhom ma

1-Misol.
Anortit va grafit minerallari uchun tavsifnoma tuzing. Ular 
qaysi tog‘ jinslari tarkibiga kirishi mumkin? Misol keltiring. 
Bajarish namunasi. Anortit
Sa(AL
2
,Si
2
,O
2
) (kal’tsiyli plagiokloz) 
ximiyaviy tarkibi bo‘yicha dala shpatlari guruxiga kirib, silikatlar sinfiga 
mansubdir. Tarkibidagi aralashgan moddalar ta’siriga ko‘ra oq, kulrang, 
havorang, sarg‘ish va boshqa ranglarda tovlanadi. 
Qattiqligi 6…6,5 shishasimon yaltiroqlikka ega, ikki yunalishdagi 
870 ostida o‘rtacha yoki mukammal birikkanlikka ega bo‘lib, uning izi 
bo‘lmaydi yoki oq bo‘ladi. Anortit-asosiy magmalarni kristallanishidan, 
ayrim hollarda kontakt-metamorfik jarayonlardan hosil bo‘ladi. Asosiy 

---

20 
magmatik tog‘ jinslari (gabbro, bazal’t, diabaz) tarkibida mayda kristall 
yoki donador massa ko‘rinishida uchraydi. 
Grafit
(S)-sof elementlar sinfiga mansub. Qattiqligi 1 ga teng, 
rangi kulrangdan toki qora ranggacha bo‘ladi. Yaltiroqligi metallsimon 
moyli, bir yunalishdagi mukammal birikkanlikka ega, mayda zarrali 
sinishga ega. Barmoq bilan ushlansa yog‘li seziladi, qo‘lga yuqadi, 
qog‘ozga chiziladi, barmoqlar bilan ishqalansa qora rangga bo‘linib 
ketadi. O‘tga va kislota ta’siriga chidamli, elektr tokini o‘tkazadi. 
CHo‘kindi karbonatli jinslar va organik yotqiziqlardan, kontaktli va 
regional metamorfizm jarayonlari tufayli hosil bo‘lgan. Metamorfik 
jinslar tarkibida yaxlit to‘rsimon, zich amorf yoki massiv ko‘rinishida, 
marmarlarda, gneyslarda, slyudali va boshqa kristalli slanetslar, 
granulitlar tarkibida aralashma holda bo‘ladi. 
2-Misol.
Jins hosil qiluvchi quyida keltirilgan minerallar qaysi tog‘ 
jinslari tarkibiga kiradi? Ularni nurashdagi va yeritilgandagi 
turg‘unliklarini taqqoslab baholang.