|
Buzilish turlari
Buzilgan e’tibor har xil bo’lishi mumkin:
-funksional ko’rinish;
-she’riy ko’rinish;
-minimal ko’rinish;
Funksional e’tiborning buzilishi
Ushbu turga beparvolik deyarli har qanday odamda monoton va monoton ish jarayoni natijasida paydo bo’lishi mumkin. Ushbu turdagi qobliyatsizlik doimiy ravishda shuningdek, biror bir odamda biror bir kasallik bo’lsa paydo bo’lish mumkin.
Minimal dispersiya
Minimal beparvolik va unutuvchanlik sizning shaxsiy muammolaringizga chuqur botishi tufayli muhim narsalarga diqqatni jamlay olmaslikdan kelib chiqadi. Ushbu turdagi buzilish odamning ichki tajribasidan chalg’itib bo’lmaganligi tufayli yuzaga keladi. Shaxsiy tajribalar uni barcha ishlardan chalg’itadi.
She’riy tabiat baland uchadi …
Diqqatning bunday buzilishi bilan odam doimo hayajon va xayolot holatida bo’ladi. Ushbu turda yosh cheklovlari yo’q. Bu asosan ijodiy xarakterga ega bo’lgan odamlarga taalluqlidir, ularning doimiy ravishda o’ychanlik, izlanish, mulohaza yuritishlari odatiy holdir.
Noto’g’ri e’tibor turli sabablarga olib kelishi mumkin.
Avvalo, diqqatni jalb qilish, charchash , sakrash va inertlikni keltirib chiqaradigan fiziologik, patologik bo’lmagan turdagi omillarni ajratib ko’rsatish kerak:
1.Jismoniy va aqliy charchoqning paydo bo’lishi fonida.
2.Surunkali uyqusizlik.
3.Xuddi shu monoton harakatlarning bajarilishini yoki bir xil obektga e’tibor qaratishni talab qiladigan kasbda .Ko’pincha tovushning buzilishi va diqqatning pasayishi konveyerning orqasida, g’ildirakning orqasida ishlashga olib keladi.
4.Ba’zida ma’lum kasblarga ega bo’lgan odamlar o’zlarining ish jarayonida, ular o’zlarining ilmiy tadqiqotlarning mavzusiga e’tiborni qaratadigan odatni rivojlantiradilar, bu ularning atrofidagi hamma narsaga e’tibor bermaslikka olib keladi, bu e’tiborning inertsiyasi ( kommutatsiya buzilishi ) . Shu bilan birga, xotira zarar ko’rmaydi, aksincha, yaxshilanadi, shunchaki ilmiy yoki boshqa sohada ishlaydigan odamlar kerak bo’lmagan narsalarni tashlab yuboradilar va e’tiborlarini eng muhim narsaga qaratishga harakat qiladilar.
5.Yoshga bog’liq o’zgarishlar, Yoshi bilan ayniqsa 70 yoshdan oshgan odamlarda konsentratsiya funksiyalari zaiflashadi va uning buzilishi yuzaga keladi.
6.Ba’zida kuchli hayajon diqqatni jalb qilishni qiyinlashtiradi, bu esa chalg’itadigan holatni keltirib chiqaradi.
Bolalarda beparvolik va unutuvchanlik DEHB ning asosiy alomatidir.
Ko’pincha bolalar va hali juda yosh bolalarda beparvolik va unutuvchanlik o’zini tuta olmaslik bilan tavsiflanadi. Boladagi diqqat organizmda yuzaga keladigan ko’plab psixologik jarayonlarga bog’liq. Safarning boshida u ota-onasidan motivatsiya va nazoratga muhtoj.
Aql-idrok va o’zini tuta olmaslik ko’pincha diqqat yetishmasligining giperaktivligi buzilishining asosiy belgilaridan biridir. Agar bolada bu buzuqlik bo’lsa, u “chayqaladigan “ e’tibor turiga chalg’itadi. Ushbu holatning asosiy xususiyatlari diqqatning past darajasi va diqqatni tezkor ravishda almashtiradilar.
Diqqatning eng yaxshi 11 buzulishi ( va unga aloqador alomatlari )- Psixologiya
Tarkib:
Diqqatning asosiy buzilishlari
Aproseksiya
Psevdoaprozeksiya
Giperproseksiya
Paraprozeksiya
Chalg’ituvchanlik
Diqqatli emotsional labillik
Diqqatni e’tiborsiz qoldirish yoki taqiqlash
Diqqat bilan charchash
Befarq e’tiborsizlik
Ajablanish
E’tiborsizlik sindromi
Diqqat – bu eng asosiy bilim jarayonlaridan biridir, chunki u psixoligik operatsiyalarni, masalan, atrof-muhitdan ogohlantirishlarni qabul qilish uchun aqliy resurslarni aniq markazlarga yo’naltirishga imkon beradi. Organik asosli va unda mavjud bo’lmagan har xil turdagi o’zgarishlar bu funksiyani o’zgartirishi mumkin.
Ushbu maqolada biz tasvirlab beramiz 11 asosiy e’tibor buzilishining xususiyatlari. Ularning aksariyati gipoprozeksiyalar ( diqqat yetishmasligi kasalliklari) toifasiga kiradi, ammo giperproseksiyalar , aproseksiyalar, paraproseksiyalar va psevdoaprozeksiyalar haqida ham gapirish muhimdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
