N. Mahmudov va boshqalar. Ona tili

2-gapda varvarizmga mansub birlik realizatsiya qilish (ma’lum bir reja, dastur, loyihani amalga oshirmoq, hayotga tatbiq etmoq) ishlatilgan.
3-gapda varvarizmga mansub birlik «smart-klass» (“topqir, hozirjavob” sinf – innovatsion texnologiyalar asosida chuqurlashtirilgan dastur bo‘yicha o‘qitiladigan sinf) ishlatilgan.
4-gapda varvarizmga mansub birlik mundial (Futbol bo‘yicha Jahon chempionati) ishlatilgan.
5-gapda varvarizmga mansub birlik overtaymlarsiz (futbol musobaqalarida o‘yinning asosiy vaqtidan keyin belgilanadigan qo‘shimcha daqiqalar) ishlatilgan.
6-gapda varvarizmga mansub birlik shedevr (eng oliy darajadagi fan, texnika, san’at mahsuli, yuqori mahorat natijasi, noyob iste’dod) ishlatilgan.
7-gapda varvarizmga mansub birlik vunderkind (o'z yoshidagi boshqa bolalarning intellektual rivojlanish darajasidan ustun, iste’dodi tan olingan bolalar) ishlatilgan.
Bu so‘zlarning o‘quvchiga tushunarli bo‘lishi uchun izohi bilan berish yoki ekvivalentini qo‘llash maqsadga muvofiq.


71-mashq. Berilgan matnni oʻqing. Qaysi oʻrinda nutqning joʻyaliligi buzilganini aniqlang.
― Kechirasiz, oʻzingizni tanishtirmadingiz.
― Asli fargʻonalikman. Ismim Kamola. Hozirda oilam bilan Toshkentda yashayman.
― Oʻz tugʻilgan joyingdan olisda yashashning ham azoblari bor…
― Albatta. Oʻzga yurtda shoh boʻlguncha, oʻz yurtingda gado boʻl deganlari haq ekan. («Xonadon» gazetasi)
Yechim:
Ma’lumki, nutqning jo‘yaliligi bu matndagi so‘z va iboralarning o‘z munosib o‘rnida ishlatilishidir. Jo‘yalilik sifati nutq ifodalanmoqchi bo‘lgan axborotning mazmuni, tinglovchi yoki o‘quvchining yoshi, ijtimoiy maqomi, nutqning yozma yoki og‘zaki ekanligi, nutq vaziyatiga to‘la mos kelishi kabilar asosida yuzaga keladi. Aks holda nutq jo‘yaliligi buziladi. Yuqoridagi mashqda dialog so‘ngidagi Oʻzga yurtda shoh boʻlguncha, oʻz yurtingda gado boʻl maqoli ham mantiqan matnga mos emas. Chunki qahramon asli farg‘onalik bo‘lsa-da, hozir u yashayotgan Toshkent shahri ham aslida o‘z Vatanining bir qismi. Shu bois bu maqol umuman Vatandan yiroqda, boshqa davlatlarda istiqomat qilayotgan personajlar nutqida ishlatilishi maqsadga muvofiq.