N. B. Dilmurodov

Dumning ko‘ndalang o‘siqlari orasidagi muskul
– 
m.intertransversarius 
caudae
qisqa tutamli muskul bo‘lib, dum umurtqalarining ko‘ndalang o‘simtalari 
oralig‘ida joylashadi. Ular dumni bir tomonga harakatlantirish uchun xizmat qiladi. 
Cho‘chqalarda bu muskul pay (chandir) holatda bo‘ladi, shuning uchun dumni 
gajak qila oladi. 
Umurtqa pog‘onasining old tomonidagi muskullari. 
Bu guruhga kiradigan muskullar umurtqa pog‘onasining old tomonida 
bo‘ladi. Bular ham umurtqa pog‘onasining bo‘yin, ko‘krak, bel va dum qismlarida 
joylashadi. Bu muskullar qisqarganda, umurtqa pog‘onasini bukadi. 

---

Boshning uzun muskuli
– 
m.longus capitis
bir qancha muskul tasmalaridan 
iborat bo‘lib, II – VI bo‘yin umurtqalarining yon qovurg‘asimon o‘simtalaridan 
boshlanib, kalla suyagining asosidagi muskul bo‘rtigida tugaydi. Bu muskul boshni 
va bo‘yinni egish uchun xizmat qiladi. 
Bo‘yinning uzun muskuli
– m.longus colli
yaxshi rivojlangan bo‘lib, 
hamma bo‘yin umurtqalari tanasining va dastlabki oltita ko‘krak umurtqalarining 
ostida joylashadi. Bu muskul ikki qismga: ko‘krak va bo‘yin qismlariga bo‘linadi. 
Ko‘krak qismi I dan VI ko‘krak umurtqalarining old tomon tarog‘idan 
boshlanib, oldingi VI bo‘yin umurtqasining to‘g‘risida tugaydi. Bo‘yin qismi II 
dan VI bo‘yin umurtqalarining yon qovurg‘asimon o‘simtalaridan boshlanib, 
atlantning old tomon bo‘rtigigacha etib boradi. Bu muskullar bo‘yinni egadi va 
tutib turadi. 
Boshning old tomonidagi to‘g‘ri muskul
– 
m.rectus capitis ventralis
atlantning old tomon bo‘rtigidan boshlanib, ensa suyagining muskul do‘ngligida 
tugaydi. Bu muskul bosh va bo‘yinni egish uchun xizmat qiladi. 
Belning kvadrat muskuli
– 
m.guadratus lumborum
yaxlit muskul 
to‘qimalaridan tuzilgan bo‘lib, bel umurtqalarining yon qovurg‘asimon o‘simtalari 
ostida joylashadi. Bu muskul oxirgi ko‘krak umurtqalaridan boshlanib, keyingi bel 
umurtqasida, tos - yonbosh suyagi atrofida tugaydi. Kvadrat muskul belni bukish 
uchun xizmat qiladi.