N. B. Dilmurodov

Tepaaro suyak 
fe- tashqi yuzasi, fi-ichki sagittal taroq, ct-ichki ensa do‘ngligi, pi-ichki o‘q - yoy 
tarog‘i. 
Bosh-tepa suyagi – os parietale 
– juft suyak bo‘lib, qoramolda ensa va 
chakka sohasida, miya bo‘shlig‘i ustida qopqoq shaklida joylashadi. 
Ensa suyagining tangachasimon qismi, bosh-tepa oraliq, bosh-tepa suyaklari 
o‘zaro bitta taqasimon suyak hosil qilishgan. Ichki yuzasida esa bo‘rtigi bo‘lmaydi. 
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari. 
Otda
– 
bosh-tepa suyagining 
ustki qavariq qismida tashqi sagittal taroq – 
crista sagittalis externa,
ichki yuzasida 
esa ichki sagittal taroq – 
crista sagittalis interna
bo‘ladi. Cho‘chqada – bosh-tepa 
suyagi yaxshi rivojlangan bo‘lib, uning tashqi yuzasi chakka tarog‘i orqali ikkiga, 
ya’ni yupqa bosh-tepa va kuchli botiq chakka maydonchasiga bo‘lingan; tashqi va 
ichki plastinkalari orasida bosh-tepa bo‘shlig‘i bo‘ladi. Itda – sagittal taroq uzun 
tumshuqlilarda kuchli rivojlangan, kalta tumshuqlilarda esa u bo‘lmaydi. 
Peshona suyagi – os frontalia. 
Peshona suyagi qoramollarda burun, ko‘z 
yoshi, panjarasimon, bosh-tepa oraliq, bosh-tepa, chakka, tanglay va yuqorigi jag‘ 
suyaklari bilan chegaralanadi. 
Peshona suyagining tashqi yuzasida uchta qismi farqlanadi: 1) peshona 
qismi – 
pars frontales
2) ko‘z qismi – 
pars orbitales
va 3) chakka qismi 
– pars 
temporalis. 
Peshona suyagidan yon tomonga yonoq suyagiga yo‘nalgan yonoq o‘simtasi 
(yoki ko‘z o‘simtasi) – 
processus zygomaticus (pars orbitales)
chiqadi. Bu 
o‘simtaning ko‘z kosasi yuzasida ikkita chuqurcha bo‘lib, ulardan biri – ko‘z yoshi 
bezi joylashadigan chuqurcha – 
fossa lacrimalis
va ikkinchisi – g‘altaksimon 
muskul birlashishi uchun g‘altak chuqurchasi – 
fossa trochlearis 
hisoblanadi. 
YOnoq (ko‘z) o‘simtasi asosida 2 ta ko‘z usti teshigi – 
foramina supraorbitalia
bo‘ladi. Ko‘z qismining pastki uchidan panjarasimon suyak teshigi – 
foramen 
etmoidale
ochiladi. Peshona suyagining aboral (orqa) tomoni ko‘ndalang valikni 
hosil qilib, uning oxirgi uchidan muguzlashgan shoxsimon o‘simta – 
processus 

---

cornus 
ajralib chiqadi. Peshona suyagining ichki yuzasi ko‘ndalang taroq orqali 
ikkiga: miya yuzasi – 
facies cerebralis
va burun yuzasi – 
facies nasalis 
ga 
bo‘lingan. Bundan tashqari, peshona suyagida keng peshona bo‘shlig‘i –
sinus 
frontales
bo‘lib, u suyak to‘siq yordamida o‘ng va chap bo‘shliqlarga bo‘lingan 
bo‘ladi. 
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari. 
Qo‘ylarda
– 
peshona suyagi 
do‘ng, muguzsimon o‘simtasi bir-biriga yaqin, yonoq o‘simtasi yonoq suyagiga 
birlashgan, ular oralig‘ida ko‘z usti teshigi bo‘ladi. Peshona kovagining pastki 
qismi burun bo‘shlig‘iga qo‘shilgan. Otda
– 
peshona suyagining tashqi yuzasida 
peshona, ko‘z va chakka qismlari farqlanadi; ponasimon suyakning ko‘z qanoti 
joylashishi uchun kesik chuqur; yonoq suyagi o‘simtasi yonoq yoyi bilan birikkan; 
bu o‘simtada ko‘z yoshi g‘altaksimon muskul chuqurchalari va ko‘z usti teshigi 
joylashadi; panjarasimon kesigi bo‘ladi; peshona bo‘shlig‘i burun qismida yaxshi 
taraqqiy etgan. Cho‘chqada
 -
peshona suyagining ko‘z o‘simtasi yonoq yoyi bilan 
birikmaydi; ko‘z usti teshigidan ariqcha faqat oldinga tomon ketgan; peshona 
suyagining chakka maydonchasi bo‘lmaydi; panjarasimon suyakning teshigi
peshona suyagida joylashadi. Itda
– 
peshona suyagining yonoq o‘simtasi yonoq 
yoyigacha etib bormaydi; ko‘z usti teshigi bo‘lmaydi; panjarasimon suyak teshigi 2 
ta; peshona suyagi yuqorigi jag‘ suyagi bilan birikkan bo‘ladi.