N. B. Dilmurodov

 
Panjarasimon suyak – ethmoidale. 
Toq panjarasimon suyak bosh 
suyagining ichida yotadi va u peshona, ponasimon, ko‘z yoshi, yuqorigi jag‘, 
tanglay, dimog‘, burun suyaklari bilan chegaralanadi. U miya bo‘shlig‘ini burun 
bo‘shlig‘idan ajratib turadi. 
Panjarasimon suyakda: 1) panjarasimon plastinka, 2) vertikal plastinka va 3) 
panjarasimon suyak labirinti yoki qog‘ozsimon yon plastinkalar farqlanadi. 
Panjarasimon plastinka 
– lamina cribrosa
ponasimon va peshona suyaklari 
o‘rtasida joylashib, kalla bo‘shlig‘ining oldingi devorini hosil qilishda qatnashadi. 
Panjarasimon plastinkada hid bilish piyozchasi joylashishi uchun ikkita hid 
bilash chuqurchasi – 
fossae olfactoria
hamda nervlar o‘tishi uchun bir nechta 
mayda teshiklar bo‘ladi. Hid bilish chuqurchasining yon tomonlarida panjarasimon 
nervlar o‘tishi uchun bittadan panjarasimon teshik – 
foramen etmoideum
bo‘ladi. 
Hid bilish chuqurchasi o‘rtasidan tojsimon taroq – 
crista galli
bilan bo‘linadi. 
Vertikal plastinka – 
lamina verticalis
dimog‘ ariqchasida joylashgan bo‘lib, 
burun chig‘anog‘iga birlashadi. 
Qog‘ozsimon, yon plastinka – 
labyrinthus s. lamina papyrocea
– vertikal 
plastinkaning yon tomonida joylashadi va ko‘pgina juda yupqa suyak 
plastinkalaridan tuzilgan, ularning hammasi yarim tiniq qog‘ozsimon plastinka – 
lamina papyrocea
bilan qoplangan. 
Boshqa hayvonlarda ham panjarasimon suyakning tuzilishi bir-biriga 
o‘xshash bo‘ladi. 
Bosh-tepa oraliq suyagi
– 
os interparietale
tepa va ensa suyaklari orasida 
yotadi va bilinar – bilinmas chegarada ular bilan birlashadi. U to‘rtburchak shaklda 
bo‘lib, miya bo‘limi suyaklarining eng kichigi hisoblanadi. 
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari. 
Otda
– 
bu suyakning tashqi 
tomonida saggital tarog‘i va ichki yuzasida ensa bo‘rtigi bo‘ladi. Cho‘chqada – 
bosh-tepa oraliq suyagi embrionlik davridanoq ensa va tepa suyagi bilan 
qo‘shilishib ketadi. Ularda ichki ensa bo‘rtigi bo‘lmaydi. Itda – bosh-tepa oraliq 
suyagi ensa suyagiga qo‘shilib ketadi va ichki yuzasida katta ensa bo‘rtigi bo‘ladi. 

---