N. B. Dilmurodov

Katta miya oyoqchalari
– 
pedunculi cerebri
– ikkita yo‘g‘on valik 
ko‘rinishida ko‘ruv yo‘li va voroliev ko‘prigi o‘rtasida bosh miyaning pastki 
yuzasida bo‘rtib chiqadi. O‘ng va chap oyoqchalar o‘rtasida oyoqchalararo egat – 
sulcus interpeduncularis
joylashadi. Oyoqchalardan ko‘zni harakatlantiruvchi nerv 
– 
n.oculomotorius
boshlanadi. Oyoqchalar po‘stloq va ko‘rish do‘ngligini o‘rta, 
rombsimon va orqa miya bilan bog‘lovchi o‘tkazuvchi yo‘llardan tuzilgan. 
Oyoqchalarning qalinligiga qarab bosh miya po‘stlog‘ining rivojlanganlik 
darajasini baholash mumkin. 
To‘rt tepalik varag‘i
(plastinka) – 
lamina quadrigemina
– o‘rta miyaning 
yuqorigi qismida yotadi. U ikkita oldingi va keyingi tepaliklar – 
colliculi nasales et 
caudales
dan tashkil topgan. Oldingi tepalik ko‘rish markazi, keyingi tepalik esa 
eshitish markazi hisoblanadi. Tepaliklar bir-biridan o‘rta, o‘ng va chap lateral va 
ko‘ndalang egatchalar orqali ajralib turadi. To‘rt tepalik varaqlarining yuza tomoni 
oq modda, ichki qismi esa kulrang moddadan tashkil topgan. 
Katta miya oyoqchalari qopqog‘i – tegmentum pedunculi
– o‘rta miyaning 
o‘rtasida katta miya oyoqchalari va to‘rt tepalik oralig‘ida joylashadi. Qopqoq oq 
moddadan tuzilgan bo‘lib, unda kulrang moddaning juft yadrolari mavjud. 
Birmuncha yirik yadrolar: qizil yadro – 
nucleus ruber;
ko‘zni harakatlantiruvchi 
nerv yadrosi – 
nucleus nervi oculomotorii;
Yakubovichning parasimpatik yadrosi – 
nucleus parasympathicus Jacubovitschi;
g‘altak nerv yadrosi – 
nucleus nervi 
trochlearis;
beshinchi juft bosh miya nervi yadrosi – 
nucleus nervi trigemini
hisoblanadi. Uzunchoq miyadan oraliq miyaga qopqoq orqali to‘rsimon tuzilma – 
formatio reticularis
tortilib, ular to‘rsimon tuzilmaning harakatlantiruvchi yadrosi 
– 
nucleus motorius reticularis
ni tashkil qiladi.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari:
tuyoqli uy hayvonlarida to‘rt 
tepalikning oldingi tepaligi katta hajmda bo‘ladi, chunki ular yaxshi ko‘rish 
xususiyatiga ega. Kechasi faol, yaxshi eshitish qobiliyatiga bo‘lgan yirtqichlarda 
keyingi eshitish tepalik katta hajmga ega.