N. B. Dilmurodov

Oraliq va o‘rta miya 
Oraliq miya
– 
diencephalon
– oxirgi miyaning targ‘il tanasi va o‘rta miya 
oralig‘ida joylashadi. Oraliq miyadan yuqorida uchinchi miya qorinchasining 
tomirli qopqog‘i va ammon shoxi joylashadi. Oraliq miya talamus (asosiy qismi), 
epitalamus va gipotalamuslardan tashkil topgan. 
Talamus
– 
thalamus
– ko‘rish do‘ngligi va uchinchi miya qorinchasidan 
tuzilgan.
Ko‘rish do‘ngligi – 
thalami optici
– nazolateral tomonda targ‘il tananing 
dumsimon yadrosiga o‘tadi. Ular targ‘il tana yadrosidan chegaraviy yo‘l 
– stria 
terminalis
orqali, to‘rt tepalikdan ko‘ndalang egatcha orqali, bir-biridan esa 
uchinchi miya qorinchasining tomirli qopqog‘i bilan qoplanib turuvchi ko‘rish 
do‘ngligining chuqurchasi orqali ajraladi. Ko‘rish do‘ngligida ko‘p miqdorda
kulrang moddaning yadrosi mavjud bo‘lib, ulardan birmuncha yiriklari 
quyidagilar: nazal yadro – 
nucleus nasalis thalami
– nazal do‘nglik – 
tuberculum 
nasale thalami
ning ichkarisida ko‘rish do‘ngligining oldingi medial qismida 
yotadi; kaudal yadro – 
nucleus caudalis thalami 
– ko‘rish do‘ngligining lateral 
dumboqchasi – 
tuberculum laterale thalami (pulvinar)
orqa lateral qismining 
ichkarisida joylashadi va oraliq ko‘rish markazlaridan tuzilgan bo‘ladi. Miyaning 
bazal yuzasida ko‘rish nervi kesishmasi – 
chiasma opticus
dan ko‘rish yo‘li 
– 
tractus optici
boshlanadi; lateral yadro 
– nucleus lateralis thalami
– ko‘rish 
do‘ngligining lateral dumboqchasida lateral tirsakli tana yaqinida joylashadi; 
medial yadro – 
nucleus medialis thalami (motorius)
medial tomonda lateral tirsakli 
tana qarshisida yotadi. Ko‘rish do‘ngligida yuqorida ko‘rsatilgan yadrolar o‘rtasida 
to‘rsimon tuzilma – 
formation (substantio) reticularis
joylashadi. U barcha 
yadrolar bilan bog‘langan va vegetativ markaz hisoblanadi.
Uchinchi miya qorinchasi – 
ventriculus tertius cerebri
– halqasimon shaklga 
ega. U ko‘rish do‘ngliklari o‘rtasida joylashib, ular ko‘rish do‘ngligining oraliq 
massasi – 
massa intermedia thalami
orqali bir-biri bilan birikishadi. Qorinchalar 
devorida markaziy kulrang modda – 
substantio grisea centralis
bo‘lib, ularda 

---

po‘stloqosti vegetativ markazlar joylashadi. Uchinchi miya qorinchasi to‘rtinchi 
miya qorinchasi bilan miya suv yo‘li – 
aquaeductus cerebri
orqali, miyaning nazal 
burmasi yonida o‘ng va chap yon miya qorinchalari bilan qorinchalararo teshik – 
foramen interventricularis
orqali qo‘shiladi.