Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Mikrodarajada 
marketing ishlab chiqaruvchi va iste’molchini 
o‘rganish uchun dasturlar yaratiladi. 
Mikromarketing 
(ingl. Micromar- 
keting) 
— 
iste’mol bozorining alohida geografik, demografik vapsixografik 
segmentlariga 
yo‘naltirilgan marketing dasturlari ishlab chiqilishi, 
mahsulotlar ishlab chiqarilishi, firma bozor strategiyalari va reklama 
kompaniyalari borasidagi aniq maqsadga qaratilgan marketing sa’y- 
harakatlari. 
Mikromarketing – «ma’lum bir kompaniya tomonidan iste’mol- chilarning 
xohish va istaklarini qondirgan holda tovar va xizmatlarni ishlab 
chiqaruvchidan iste’molchiga yetkazib berish bilan bog‘liq harakatlar 
majmuasidir». Fransuz olimi J.J. Lamben bozor iqtisodiyoti sharoitida 

---

78 
makromarketingning ahamiyatini yanada batafsilroq ochib berib, uni 
iqtisodiy demokratiyaning muhim omili sifatida talqin qiladi. Aynan 
makromarketing iste’molchini birinchi bo‘lib eshitadi va iste’molchi 
talabidan kelib chiqib, investitsiyalarni, innovatsiyalarni tadbirkorlik 
faoliyatiga yo‘naltiradi. Makromarketing hozirgacha nazariyjihatdan bahs — 
munozaraga sabab bo‘lgan muammo hisoblanadi. 1960 – yilgacha turli 
marketing 
yo‘nalishlari o‘z diqqat – e’tiborini makromarketing 
muammolariga qaratdi. Tashqi muhit o‘rganilmagan holda sotuv va 
iste’molchi bilan munosabatlar o‘rnatildi. Bozor infrastrukturasining 
rivojlanishi jamiyatning ehtiyoj va talablarini yuqori darajada o‘rganish 
muhimligiga urg‘u berdi. AQShda o‘sha davrda marketingni jamiyatning 
bir faoliyati turi, deb ham qarashgan (R. Xollovey, Dj. Fiska, R. 
Xinkok va b.). 
Makromarketingga 
quyidagi sohalar: marketing texnologiyasi, 
tovarning sifat va miqdoriy ko‘rsatkichlari, iqtisodiy resurslarni kengaytirish 
va jamlash marketingi, ijtimoiy marketing va h.k. kiritildi. Samarali 
makromarketing tizimi iqtisodiy rivojlanishning mahsulidir. Samarali 
makromarketing tizimi iqtisodiy rivojlanish uchun zarur. Rivojlanmagan 
jamiyat: hamma o‘zi uchun mahsulot ishlab chiqaradi va sotuvchilar 
bo‘lmaydi, vositachilik rivojlanmaydi. Rivojlangan jamiyat: hamma narsa 
bozor orqali, degan g‘oyaga amal qiladi. 
Makromarketing – «mahsulot va xizmatlarini ishlab chiqaruvchidan 
iste’molchiga jamiyat talab va istaklaridan kelib chiqqan holda yetkazib 
beriladigan ijtimoiy jarayondir»: 
-
Butun bir tizimni qamrab oladi. 
-
Bu samarali va adolatlimi? 
-
Savdo va moliya sohasida marketing hozirgi kunda juda keng qo‘llanmoqda. 
Turizmning rivojlanishi tabiiyki, turizm marketingini, ta’lim xizmati 
bozorlarining kengayishi ta’lim xizmatlari marketingiga ehtiyojni keltirib 
chiqardi. 
-