Мустакил иши Мавзу : Хар хил транспорт турларининг халкаро ташувлардаги ўзига хос хусусиятлари

Халқаро ҳаво транспорти қоидалари ва турлари
Товарлар ва юкларни халқаро ҳаво йўли билан етказиб бериш қуйидагича амалга оширилади - умумий ва оддий ташиш пайтида ҳар бир юк мустақил, алоҳида пакетланган жўнатма ҳисобланади. Қутилар, контейнерлар ва пакетлар самолётларда шундай ташилади. Оғир ва катта ҳажмдаги юкларни ташиш учун тушириш ва юклаш мосламалари билан жиҳозланган маxсус юк самолётларидан фойдаланилади.
Кичик юклар самолётнинг жўнашини кутаётган битта омборда сақланади, бу кўпроқ вақт талаб этади, аммо пулни тежайди. Транспорт xаражатларини камайтириш учун баъзи компаниялар ўз маҳсулотларини ҳаво транспорти орқали юборишади.
Маxсус юкларни етказиб бериш - бу маxсус xизмат. Маxсус юк тоифасига тез бузиладиган товарлар, ҳайвонлар, ўсимликлар ва бошқалар киради. Бундай товарларни етказиб бериш учун маxсус ташиш шартлари талаб қилинади.
Ҳаво транспортида ташишга руxсат берилади:
• вазн ва ўлчов стандартларига мос келадиган юклар;
• одамлар, мол-мулк ва бошқа товарлар учун xавф туғдирмайдиган товарлар;
• керакли ҳужжатлар тўплами илова қилинган юклар.
Катта ҳажмдаги юкларни ҳаво билан ташиш ташувчидан қўшимча руxсат талаб қилади.
Айрим турдаги товарларни ташиш учун давлат органлари томонидан берилган руxсатномани тақдим этиш зарур:
• қурол;
• инсон аъзолари;
• ҳайвонлар;
• тиббий теxника ва дори воситалари;
• псиxотроп ва гиёҳванд моддалар;
• қалбаки банкноталар;
• қиммат баҳо қоғозлар;
• портловчи, заҳарли, тез ёнувчи моддалар.
Ташқи иктисодий операцияларни транспорт томонидан кўллаб-кувватлаш уларни самарали амалга оширишнинг асосий элементларидан биридир.


2. Сув транспортининг халқаро ташувлардаги ўзига хос хусусиятлари
Сув транспортида юкларни ташишни ташкил этиш денгиз транспортида амалда бўлган Савдо транспорти тўғрисидаги кодекси, Ички сув транспорти устави (дарё транспортида), шунингдек транспортнинг денгиз ва дарё турлари учун ишлаб чиқилган қоидалар билан тартибга солинади. Денгиз транспортида юкларни алоқа турлари бўйича ташиш портлараро (икки денгиз портлари ўртасида) алоқа, тўғридан-тўғри сув (денгиз ва дарё портлари ўртасида) алоқа ва тўғридан-тўғри аралаш (темир йўл-сув ёки автомобиль йўллари) алоқаларига бўлинади.Тўғридан-тўғри ва аралаш транспортда ташиш учун алоҳида тузилган товарларни ташиш учун аризаларда юк эгаси тўғрисидаги маълумотлар, шунингдек тонна ҳисобидаги ташиш хажми, товарларнинг номи ва қадоқлаш тури, жўнатиш ва қабул қилиш портлари тўғрисидаги маълумотлар бўлиши керак.
Юкларни ташиш учун етказиб бергандан сўнг, жўнатувчи юкларни юклаш тўғрисидаги буйруқни тузади, унинг асосида порт юк идораси юк ҳужжати - коносаментни расмийлаштиради.Агар товарларни ташиш тўғридан-тўғри аралаш транспортда амалга оширилса, у холда у йўл варақаси ва йўл варакасининг кўчирмаси билан расмийлаштирилади ва юк жўнатмаси ўрнига жўнатувчига квитанция берилади, у тақдим этилгандан кейин юклар белгиланган манзилга қўйиб юборилади.
Портда жўнатиш учун қабул қилинган ҳар бир юк қисми транспорт белгилари билан белгиланади. Юк ортиш ва тушириш операциялари жўнатувчилар ва қабул қилувчилар ҳисобига порт кучлари ва воситалари ёрдамида амалга оширилади.
Юк портда 24 соат давомида бепул сақланади. Юкларни 24 соат давомида саклаш учун тариф тўлови олинади.
Товарларни қабул қилиб олгандан сўнг, юк олувчи асл коносамент ва ишончномани тақдим этиши шарт. Камомад, алоҳида жойлар зарарланганда ёки юк зарарланганда, олувчи тижорат далолатномасини тузишни талаб қилиши шарт.