Mundarija Kirish 1 bob. Avtomobillarda yuklarni tashish jarayonini nazariy asoslari

Yuklarini tashuvchi avtomobil transport vositalari turlari va vazifalari

Universal va tor doirada maxsuslashtirilgan furgonlar yukni faqat atrof-muhit ta'siridan himoyalanishini ta'minlaydi. Haydovchi kabinasi yukxonasidan avtomobilni tormozlanishida yukning siljishiga yo'l qo'ymaslik uchun to'siq bilan ajratilgan holda bo’ladi.

2-rasm. Yuk avtomobillarining asosiy turlari
Shahar sharoitida mayda partiya yuklarni tashish uchun yuk ko'taruvchanligini 500 kg dan yuqori bo'lmagan yengil avtomobillar bazasida avtomobil furgonlardan foydalanilmoqda. Bunday furgonlar sig’imi uncha katta bo'lmagan yaxlit metallik ko'taruvchi kuzovli, bir yoki ikki tabaqa orqa eshikli yukxonaga ega bo’ladi.
Yuk ko'taruvchanligi 1500 kg gacha bo'lgan, (GAZEL, ISUZU, AVIA va hakoza) savdo tarmoqlariga yuklarni tashishga mo'ljallangan furgonlar yaxlit metall kuzovli vagonlari turli xil qilib ishlab chiqarilgan. Haydovchi kabinasi yukxonasidan avtomobilni tormozlanishida yukning siljishiga yo'l qo'ymaslik uchun to'siq bilan ajratilgan.Yuklarni ortish va tushirishda qulaylik yaratish maqsadida kuzovni orqa eshigidan tashqari yukxonani o'ng tomonida bir tabaqali yoki suruluvchi eshikdan foydalaniladi.
Doimiy sovutish tizimi refrejeratorlarda belgilangan past haroratni ushlab turishi uchun tashqaridan energiya ta'minoti olmay ta'minlab tura oladi. Bu vazifani tortuvchi avtomobil yoki maxsus avtonom dvigateldan yuritma oluvchi kompressor sovutish qurilmasi yordamida bajariladi.




3-rasm. Yuk ko'taruvchanligi 1500 kg gacha bo'lgan avtomobil
Tez buzuluvchan mahsulotlarni tashish uchun izotermik va refrejeratorli avtomobil furgonlarni foydalaniladi.Izotermik furgonlar termoizolatsion kuzov yordamida yukxona ichidagi muayyan harorat rejimini saqlanishini ta'minlaydi. Izotermik kuzov, odatda, karkas (qobiq), ichki va tashqi qoplama hamda termoizolyatsiyadan iborat bo’ladi.


4 -rasm. Izotermik furgonning tashqi ko’rinishi.
Doimiy sovutish tizimi refrejeratorlarda belgilangan past haroratni ushlab turishi uchun tashqaridan energiya ta'minoti olmay ta'minlab tura oladi. Bu vazifani tortuvchi avtomobil yoki maxsus avtonom dvigateldan yuritma oluvchi kompressor sovutish qurilmasi yordamida bajariladi.
Kuzovlari issiqlik izoliyasiyali, ya'ni tashqi muhitdagi issiqlik va sovuqlik oqimlarini ichkariga kirgizmaydigan yoki kamaytirib kirgizadigan materiallardan yig'ilgan kuzovli avtomobillar izotermik kuzovli avtomobillar deb ataladi.Ular izolyasiya materialining issiqlik o'tkazuvchanlik koeffisiyentiga qarab oddiy izolyasiyali va kuchaytirilgan izoliasiyali izotermik transportlarga bo'linadi. To'siqlaming issiqlik o'tkazuvchanlik koeffisiyenti 0,7Vt/(m2. °C)ga teng yoki undan kichik qiymatga ega bo'lgan transportlar oddiy, issiqlik o'tkazuvchanlik koeffisiyenti 0,4Vt/(m². °C)ga teng va undan kichigi esa kuchaytirilgan izoliatsiyali transportlar bo'lib hisoblanadi.
Kuzovi isitiluvchi avtomobillar ham temperaturasining boshqarilishiga qarab quyidagi sinflarga bo’linadi. Tashqi muhitining tempraturasi -10°C gacha bo'lsa A sinfiga: tashqi muhitning tempraturasi -20°C gacha bo'lsa B sinfga ta'alluqli isitiluvchi avtomobillar izolyasiya to’siqlarining o'rtacha issiqlik o'tkazuvchanlik koeffisiyenti ham asosan 0,4Vt/(m2 °C)dan oshmasligi kerak.