|
Taʼlim tizimida masofaviy oʻqitishning afzalliklari va kamchiliklari
Maxammatqulov Fazliddin Bobomurodovich
NavDPI akademik litsey direktori
Hozirgi dunyoda amalga oshayotgan global oʻzgarishlar taʼlim va tarbiya sohasiga ham oʻzining taʼsirini koʻrsatmoqda. Bu bir tomondan, global oʻzgarishlarni obʼektiv jarayon sifatida inson hayoti sohalariga taʼsirini xolisona oʻrganishni taqozo etadi. Ikkinchidan, global oʻzgarishlar taʼlim-tarbiya jarayonlariga ham oʻzining taʼsirini koʻrsatayotganligi sababli uning bilan bogʼliq boʻlgan yutuq va muammolarni bilish va tegishli xulosalar chiqarish amaliy ahamiyatga ega. Globallashuv taʼlim-tarbiyaning axborot kommunikatsiya tizimi, internet tarmoqlari va zamonaviy pedtexnologiyalar bilan bogʻliq yangi imkoniyatlar yaratib bermoqda. Taʼlimni anʼnaviy usullari oʻrnida intefaol usullarni qoʻllash orqali uning samaradorligiga erishish dolzarb boʻlib turibdi.
Masofaviy taʼlim har bir talaba uchun eng yaxshi tanlov boʻlmasligi mumkin, ammo uning afzalliklari va kamchiliklarini tushunish masofadan turib oʻqitish talabaga mos keladimi yoki yoʻqligini aniqlashga yordam beradi.
Masofaviy taʼlimning afzalliklari:
1. Аsosiy ish va mashgʼulotdan ajralmaslik imkoniyati: Talaba oʻqish bilan bir qatorda boshqa ish va mashgʼulotlar bilan ham shugʼullanishi mumkin. Аslida masofaviy oʻqishni tanlagan talabalarning asosiy qismi bu oʻz ishidan va boshqa mashgʼulotlaridan voz kechishni istamaydigan, ammo oliy maʼlumot olishni istaydiganlardir. Masofaviy taʼlim bunday talabalar uchun eng qulay taʼlim shaklidir.
2. Iqtisodiy tejamkorligi: Talaba pulni tejaydi. Har qanday dastur uchun masofadan turib oʻqitish uchun toʻlov (onlayn yoki boshqa usulda) universitetdagi oddiy oʻquv yurtidagi toʻlovdan koʻra ancha arzonroq boʻlishi mumkin.
3. Vaqt tejamkorligi: taʼlim tashkilotiga boradigan va qaytadigan vaqt yoʻq, avtobus yoki poezdni kutib oʻtirishga vaqt yoʻq. Masofadan oʻqitish dasturida talabaning xonansida, yotoqxonasida - stolidagi oʻquv materiali yoki kompyuterdagi elektron material.
4. Siz oʻzingizning xohishingiz boʻyicha oʻrganishingiz mumkin: auditoriyada oʻqishga qaytish koʻpchiligimiz uchun qoʻrqitishi mumkin. Savol berish yoki sinfda biron bir tushunchani anglay olmasligingizni oshkor etish koʻplab oʻquvchilar uchun noqulay boʻlishi mumkin. Masofaviy taʼlim bu erda yordamga keladi. Maʼsofaviy taʼlim oluvchini oʻz kursdoshlaridan orqada qolish bezovtaligi qiynamaydi.
5. Siz har doim, qaerda boʻlsangiz ham oʻqishingiz mumkin: Siz kerakli vaqtda onlayn darsga borishingiz kerak boʻlgan stsenariylardan tashqari yoki videokonferents aloqa orqali maʼruza oʻqiganingizda, siz xohlagan joyda, xohlagan joyingizda juda koʻp oʻrganishingiz mumkin.
6. Oʻqitishning ijodiy muhiti: Mavjud koʻpgina uslublar asosida oʻqituvchi ilm tolibini oʻqitadi, oʻquvchi esa faqat berilgan materialni oʻqiydi. Taklif qilinayotgan masofaviy oʻqitish metodi asosida esa oʻquvchilarning oʻzlari kompьyuter asosida axborotlar bankidan kerak boʻlgan maʼlumotlarni qidirib topadi va albatta oʻzlarining tajribalarini boshqalar bilan yaxshi muloqotda boʻlishini taʼminlaydi va oʻz oʻrnida mehnat taʼlim olishini ragʼbatlantiradi.
7. Mustaqil taʼlim olishning imkoniyati borligi. Masofaviy oʻqitish asosida taʼlim berish–boshlangʼich, oʻrta, universitet sirtqi-kechki va malaka oshirish bosqichlarini oʻz ichiga oladi.
8. Oʻqitish va taʼlim olishning yangi va unumli vositasi. Statistik maʼlumotlar shuni koʻrsatadiki, masofaviy oʻqitish asosida taʼlim berish, ishlab chiqarishdan ajralgan holda oʻqish kabi unumlidir. Bundan tashqari, masofaviy oʻqitish asosida taʼlim olish universitet tomonidan qoʻyilgan chegaradan ham chetga chiqib ketadi. Аmerikalik olimlarning tadqiqotlariga koʻra maʼsofaviy taʼlim natijalari anʼanaviy taʼlim shakllaridan qolishmaydi, xattoki ayrim paytda ustun ham keladi. Taʼlim materiallarin aksariyat qismini talabalar mustaqil ravishda oʻqiydi. Bu esa eslab qolishni va oʻzlashtirishni taʼminlaydi.
9. Ish beruvchilar eʼtirofi: Yillar davomida masofaviy taʼlim ish beruvchilar orasida bir muncha eʼtirofga sazovor boʻldi, bu ragʼbatlantiruvchi belgi hisoblanadi.
10. Mobilligi, yaʼni aloqa uchun qulayligi. Oʻquvchi oʻqituvchi bilan har xil aloqa vositalari orqali bogʼlanishi mumkin. Masalan: Zoom dasturi orqali videoaloqa, Telegram messenjerlari orqali audio va xat yozish, Elektron pochta tizimlari orqali xat yozish orqali aloqada boʻlishi mumkin.
Аmmo har bir voqeaning oʻziga xos tomoni bor. Bitta talaba uchun foydali boʻlgan omil boshqasi uchun kamchilik boʻlishi mumkin. Bu erda masofaviy oʻqishning kamchiliklari boʻlishi mumkin boʻlgan baʼzi holatlar mavjud.
Do'stlaringiz bilan baham: |
