Муаллиф: Наргиза Умарова

Ольга Оликер: Туркия воситачилик қила олмасди, чунки арманилар бунга мутлақо йўл қўймас эди. Аслида Туркиянинг вазифаси Озарбайжонга кўмак беришдан иборат бўлди. Аммо бу музокара столидан жой ёки тинчликпарвар куч мақомини олиш учун етарли эмас.
Пол Стронски: Имзоланган битимга қаралса, унинг Озарбайжон, Арманистон ва Россия ўртасида тузилганини кўриш мумкин. Гарчи у тинчлик битими бўлса-да, унда ҳарбий ҳаракатларга чек қўйишга оид режалар аниқ-тиниқ баён қилинмаган. Бундан ташқари, Озарбайжон билан Туркия Озарбайжон ҳудудида жойлашадиган тинчликпарвар кучлар ташкил этиш ҳақида баёнот берди, лекин бу расмий битимга киритилмаган. Озарбайжоннинг урушда ғалаба қозонгани ҳатто бу мамлакатнинг ўзи учун ҳам кутилмаган ҳол бўлди.
Бошловчилар: Россия қайсидир маънода Хитойнинг минтақадаги иқтисодий таъсири ўсиши билан боғлиқ чекловлар ёки унинг муқаррарлигига рози бўляптими? Ва у бу ҳолни АҚШ ёки Европа Иттифоқининг минтақадаги таъсиридан кўра бошқачароқ қабул қиляптими? Москва Хитой билан Туркияни ҳамкорлик ва келишмовчиликларни бартараф қила оладиган шериклар деб биладими?
Ольга Оликер: Назаримда, Москва Хитойга узоқ истиқболдаги потенциал хавф ва муаммо, аммо яқин истиқболдаги жуда фойдали шерик сифатида қарашга мойил. Россия Туркия узоқ истиқболда ўзига реал таҳдид солишига ишонмайди. Турклар ўз тарафидан Россияга ҳам ҳамкорлик, ҳам келишмовчиликлар учун жой сифатида икки хил муносабатда бўлмоқда: “Муносабатларимиз яхши, келишмасликка келишамиз, баъзан ўзаро рақобат ҳам қиламиз. Сўнгра қайтиб, бошқа масалалар бўйича келишувларга эришамиз, бу жуда яхши иш беряпти”.
Пол Стронски: Бирдан-бир қўшимча қилмоқчи бўлган нарсам шуки, ушбу мамлакатларнинг ҳеч бири – на Туркия ва на Хитойнинг минтақани ўзгартириш бўйича бирор дастури йўқ. Улар бошқарув тизимини ўзгартиришга интилаётгани ҳам, Ғарб мамлакатлари сўраётган нарсалардан бирортасини илтимос ҳам қилаётгани йўқ. Бироқ Марказий Осиёдаги савдо-сотиқ ва инвестиция оқимлари тобора Хитой томон мўлжал олмоқда. Хитой Жанубий Кавказ мамлакатларида Туркия билан бирга етакчи савдо шериклари учталигига киради. Пекиннинг Украинадаги роли ҳам ошиб бормоқда, Беларусда эса бу таъсир иқтисодий соҳада ҳам камроқ. Шунинг учун буни узоқ муддатли силжиш деб аташ мумкин. Аммо Россия билан Хитойнинг минтақадаги барқарорликни сақлаб қолиш борасидаги уринишларида қандайдир умумий манфаатлари бор.
Бошловчилар: Айни пайтда россияликлар Москванинг ташқи сиёсатини қандай баҳоламоқда? Айрим сўров натижаларига кўра, россияликларнинг тахминан 70 фоизи мамлакатдаги турғун иқтисодий аҳволни ҳисобга олиб, Кремль ташқи сиёсатга камроқ аралашсин ва камроқ пул сарфлаши керак, деб ҳисоблайди.