Moliyaviy risklar nazariyasi

102 
 
likvidlik riski 
ликвидности  tashkil  qilinishi,  risklarni  tartibga  solishda 
qo‘llaniladigan  usullarning  takomillashma-
ganligi, ayrim olingan bank operatsiyalari yoki 
ularning 
guruhlari 
bo‘yicha 
risklar 
koeffitsiyenti  shkalalarini  o‘rnatishda  yo‘l 
qo‘yilgan  kamchiliklar  natijasida  yuzaga 
keladi. 
Balansdan 
tashqari 
operatsiyalar 
risklari 
Balance 
transactions 
risk 
Операции 
Баланс 
риска 
- 
avvalo, 
mijozlarning 
majburiyatlari 
yuzasidan  berilgan  kafolatlar  bo‘yicha  to‘lov 
majburiyati  yuzaga  kelishi  ehtimoli  bilan 
bog‘liq.  
Umumiy risk 
General risk 
Общий риск 
- bank riskining umumiy hajmi, uning umumiy 
daromadi  va  likvidligi  me’yorlariga  asoslanib 
baholanadi yoki taxmin qilinadi.  
Yakka 
ko‘rinishdagi 
risk 
Individual 
forms of risk 
Индивидуал
ьные формы 
риска 
bankningayrimoperatsiyalariyokiularningguruh
laribo‘yichariskkoeffitsiyentlarishkalasiasosida
baholanadi. 
Retrospektiv 
risklar 
retrospective 
risks 
Ретроспекти
вный риск 
- bank  faoliyatining  o‘tgan  davrdagi  turli 
risklarga 
bog‘liqligini 
ifodalaydi 
va joriy hamda istiqboldagi 
risklarni baholashga yordam beradi.  
Kredit riski 
Credit risk 
Кредитный 
риск 
-  bu  risk  mijoz  tomonidan  asosiy  qarz 
summasini  va  kredit  bo‘yicha  foizlarni  to‘lay 
olmaslik  ehtimoli  bo‘lganda  yuzaga  keladi. 
Ya’ni  bu  risk  qarz  oluvchi  o‘z  qarzini 
qaytarmasligi  oqibatida  zarar  ko‘rilishi  bilan 
bog‘liq bo‘lgan riskdir. 
- 
bu 
loyihani 
amalga 
oshirayotgan 
tashkilotning 
kreditor 
bankka 
kredit 
shartnomasi  bo’yicha  to’lov  majburiyatlarini 
to’liq  yoki  umuman  to’lay  olmaslik  riski.  Bu 
risk 
asosan 
loyihani 
moliyalashtirishda 
loyihani kreditlovchi bankning riskidir. 
Hisob-kitob 
risklari 
Settlement 
risk 
Расчетный 
риск 
-  bu  risklar  bankning  kelishilgan  shartnoma 
bo‘yicha  mijozning  talabiga  binoan  hisob-
kitoblarni  o‘z  vaqtida  o‘tkaza  olmasligi 
sharoitida yuzaga keladi.  
Kassa 
risklari 
The bill risks 
Законоп-
роект риски 
-  burisklarbankkassasiorqalio‘tuvchinaqdpull
arnisaqlanishibilanbog‘liqxavfliholatlarnatijasi
dayuzagachiqadi.  
Boshqaruv 
riski 
Management 
risk 
Управление 
рисками 
–  bu ishlab chiqarish riskining bir turi bo’lib, 
boshqaruvchi  shaxsning  tajriba  va  malakasini 
etarli  darajada  emasligi  natijasida  ro’y  beradi. 
Ayrim  hollarda,  boshqaruv  riski  deganda, 
loyiha 
faoliyatining 
barcha 
faza 
va 

103 
 
bosqichlaridagi 
menejment 
darajasining 
pastligi  va  xatolari  bilan  bog’liq  risklar 
tushuniladi. 
Deflyatsion 
risk 
Deflation risk 
Дефляцион-
ный риск 
-  deflyatsiyaning 
o’sishi  holatida  baho 
darajasining 
tushishi, 
daromadlarning 
pasayishi,  tadbirkorlikning  rivojlanishi  uchun 
shart-sharoitning yomonlashuvi sodir bo’ladi. 
Ishlab 
chiqarish 
riski 
Production 
risk 
Производств
енный риск 
–  bu 
ishlab 
chiqarish 
jarayonida 
kamchiliklarni  yuzaga  kelish  riski.  Bu  risk 
ishlab  chiqarish  davomiyligining  buzilishida, 
ob’ektning  loyihaviy  quvvatga  erishmasligida, 
qo’shimcha  ishlab  chiqarish  harajatlarida 
namoyon bo’ladi. 
Loyiha 
risklari  
Project risk  
Риск 
проекта 
-  loyihani 
amalga 
oshirish 
natijasida 
ko’zlangan  daromadlarning  pasayishiga  sabab 
bo’ladigan  vaziyatlar  majmuasidir,  shu  bilan 
birga  loyiha  riski  investitsion  loyihani  amalga 
oshirishga  halaqit  beradigan  yoki  loyiha 
samaradorligini 
pasaytiradigan 
risklarning 
yig’indisini ham anglatadi. 
Loyiha 
ishtirokchilar
i riski 
The 
participants 
of the project 
risk 
Участники 
проектного 
риска 
–  bu  ishtirokchilarning  loyiha  faoliyati 
doirasida  o’z  majburiyatlarini  anglagan  holda 
yoki majburiy tarzda bajarmaslik riski. 
Loyiha smeta 
qiymatining 
oshish riski 
The value of 
project 
estimates risk 
Стоимость 
проекта 
оценивается 
риск 
–  loyihalash 
jarayonidagi 
xatolar, 
pudratchilarning 
resurslardan 
samarali 
foydalanishni  ta’minlay  olmasligi,  loyihani 
amalga  oshirish  shartlarini  o’zgarishi  va 
boshqalar sababli kelib chiqadigan risklar. 
Mamlakat 
riski 
Country risk 
Страховой 
риск 
–  bu  tashqi  loyiha  risklariga  tegishli  bo’lib, 
uning  mazmuni  shundaki,  loyiha  amalga 
oshirilayotgan  mamlakatning  ijtimoiy-siyosiy 
jarayonlari  va  davlatning  siyosati  loyiha 
faoliyati  uchun  jiddiy  qiyinchiliklar  yaratishi 
va xatto loyihani barbod bo’lishiga olib kelishi 
mumkin.Davlatning  siyosati  bilan  bog’liq 
mamlakat  risklarini  shartli  ravishda  ikkita 
guruhga  bo’lish  mumkin:  siyosiy  va  iqtisodiy 
mamlakat risklari. 
Ma’muriy 
risklar 
Administrati
ve risks 
Администра
тивные 
риски 
–  loyiha  kompaniyalari  va  loyiha  faoliyatining 
boshqa ishtirokchilarini davlat nazorat va tartibga 
solish 
boshqarmalaridan 
turli 
litsenziyalar, 
ruxsatlarni olishi bilan bog’liq risklardir. 
Risk 
Risk 
Риск 
-  bu  bashorat  qilinayotgan  loyihani  amalga 
oshirishda 
haqiqiy 
sharoitlardan 
ozgina 

104 
 
chekinilganda  daromadlarni  ololmaslik  yoki 
zararlarning  paydo  bo’lib  qolish  ehtimolidir. 
Risk  kutilishi  mumkin  bulgan  xatar  bo’lib, 
investitsiyadan  mo’ljallangan  foydani  olish 
jarayoniga xos bo’lgan umidsizlikdir. 
-  tadbirkorlikning  eng  asosiy  elementlaridan 
biri xisoblanadi. 
Riskdan 
qochish 
To avoid the 
risk 
Для того, 
чтобы 
избежать 
риска 
–  risk  bilan  bog’liq  tadbirlardan  voz 
kechishni  (demak,  bunda  foydadan  ham  voz 
kechishni) bildiradi. 
Riskni 
ushlab qolish 
Keep risk 
Держите 
риск 
–  investor  zimmasiga  riskni  qoldirish,  bunda 
investor  o’z  kapitalini  riskli  tadbirlarga 
yo’naltirayotganda,  risklardan  ko’riladigan 
zararlarni  qoplash  uchun  mablagi  bo’lishi 
kerak.   
Riskni 
uzatish 
(sug’urtalash
) 
Risk transfer 
(insurance) 
Перенос 
риска 
(страховани
е) 
–  investor risk havfini kimningdir zimmasiga 
yuklaydi.  Riskni  sug’urtalash,  mantiqan 
olganda, 
muayyan 
risklarni 
sug’urta 
kompaniyalariga  berishni  anglatadi.  Uning 
mohiyati 
investorning 
riskdan 
qutilish 
maqsadida  daromadning  bir  qismidan  voz 
kechish 
orqali 
aks 
ettiriladi. 
Bunda 
investorning  risk  darajasini  “nol”  ga  tushirish 
uchun  to’lovni  amalga  oshirishga  tayyor 
ekanligini  tushunish  mumkin.  Ko’p  hollarda, 
sug’urta  kompaniyalari  moliyaviy  risklarni 
sug’urtalash  bilan  risk  darajasini  pasaytirishga 
to’liq erishishiga xizmat qiladilar. 
Riskni 
pasaytirish 
Reduce the 
risk 
Уменьшить 
риск 
–  ko’zdatutilmaganxarajatlarniqoplashuchunz
ahiramablag’larinitashkiletishyo’libilanyo’qotis
hlarhajminiqisqartirishhisoblanadi. 
Bundaasosiymuammorisklarningjiddiyoqibatla
rinibaholashhisoblanadi. 
Loyihaqiymatiningboshlang’ichbahosinihisobg
aolganholdazahirasummasianiqlanadi. 
Sotish riski 
Other risk 
Другой риск 
–  bu  loyiha  mahsuloti  sotish  xajmining  va 
shu  mahsulot  bahosining  kamayish  riskidir. 
Sotish 
riski 
bozor 
kon’yunkturasining 
o’zgarishi,  marketing  yoki  baho riski  deb  ham 
ataladi. 
Sof risklar 
Clean risks 
Чистые 
риски 
–  salbiynatijaniolishimkoninianglatadiva  ular 
ta’sirida  nolga  teng  bo’lgan  zarar(foyda) 
ko’rish mumkin. Ungaekologik, siyosiy, tabiiy, 
transportvatijoratrisklari 
(mulkiy, 

105 
 
ishlabchiqarish, 
savdorisklari) 
tegishlidir. 
Sofrisklarko‘pinchaob’ektivxususiyatgaegabo‘l
adivasalbiy 
(«0») 
natijagaerishishehtimolinibildiradi. 
Bu 
risklarga  tabiiy,  ekologik,  transport  risklari, 
tijorat riskining bir qismi kiradi. 
Sun’iy 
risklar 
Risks 
Риски 
-  subyektivxaraktergaegabo‘lib, 
nafaqatsalbiy, 
shubilanbirgalikdaijobiynatijagaerishishehtimol
inibildiradi. 
Chayqovchili
k risklar 
Speculation 
risks 
Риск 
спекуляции 
-  iqtisodiy  faoliyat,  jumladan  bank  faoliyati 
bilan  bevosita  bog‘liqdir.  U  ijobiy  yoki  salbiy 
natijaga 
erishish 
imkoniyatida 
namoyon 
bo‘ladi. 
Tashqi 
risklar 
External risks 
Внешние 
риски 
–  makromuhit darajasida  yuzaga keladi. Ular 
bank faoliyati bilan bevosita bog‘liq emas.  
Ichki risklar 
Internal risks 
Внутренние 
риски 
–  bankning faoliyati natijasida yuzaga keladi. 
Risklarni  ichki  va  tashqi  hamda  sof  va 
chayqovchilik  risklariga  bo‘lib  tahlil  qilishda 
ularning  o‘xshashlik  tomonlarini  ochib  berishi 
mumkin.  Bu  risklar  bank  faoliyatiga  sezilarli 
ta’sir qiluvchi risklar bo‘lib, ular bankning o‘z 
faoliyati,  uning  mijoz  (qarzdor)lari  yoki  uning 
muayyan 
kontragentlari 
bilan 
bo‘lgan 
faoliyatlariga bog‘liq bo‘ladi. 
Spekulyativ 
risklar 
Speculative 
risk 
Спекулятив-
ный риск 
–  hamijobiy, 
hamsalbiynatijalarniolishimkoniyatidanamoyon
bo’ladi, ,ulargamoliyaviyrisklarkiradi. 
Texnologik 
risk 
Technolo-
gical risk 
Технологи-
ческий риск 
–  buishlabchiqarishtexnologiyalariningsanoat
darajasidaqo’llanilmasliginatijasidama’lumtexn
ik-
iqtisodiyparametrlardanob’ektekspluatatsiyasid
agicheklanishlarriski. 
Bungaekspluatatsiyaharajatlariningoshishi,ekol
ogikme’yorlarga 
moskelmaslikkabilarta’siretadi. 
Tizimli 
risklar(investit
siya portfeli 
risklari) 
Systemic risk 
(investment 
portfolio risk) 
Системный 
риск 
(инвестицион
ный портфель 
рисков) 
– 
bu  xatar  ta’siriga  ba’zi  bir  qimmatli  qog’ozlar 
emas, balki butun bozor, uni katta bir qismi risklarga 
uchraydi.  Bu  holda  iqtisodiy  nobarqarorlik  tufayli 
yoki  boshqa  sabablarga  ko’ra  ko’pchilik  emitent  va 
qimmatli  qog’ozlar  egalari  zarar  ko’rishlari  mumkin. 
Tizimli risklarga quyidagilar kiradi: foiz riski; valyuta 
riski; inflyatsiya riski; siyosiy risklar. Bank tizimidagi 
umumiy vaziyat natijasida bankning moliyaviy ahvoli 
o‘zgarishi ehtimoli sifatida ta’riflanadi
.  

106 
 
Tizimsiz 
risklar 
Systemic 
risks 
системные 
риски 
–  hatarga  ba’zi  bir  qimmatli  qog’ozlar  yoki 
ularning  majmuasi  uchraydi,  ya’ni  ma’lum  bir 
korxonaning 
qimmatli 
qog’ozlari 
yoki 
tarmoqning 
qimmatli 
qog’ozlari 
kiradi. 
Tizimsiz 
risklarga 
quyidagilar 
kiradi: 
tadbirkorlik 
riski; 
moliyaviy 
risklar; 
nolikvidlilik  riski.  Bank  tizimida  umumiy 
ahvol barqaror saqlangan holda alohida olingan 
bankning  moliyaviy  ahvoli  yomonlashish 
ehtimolini bildiradi. 
Fors-major 
riski 
Force-
majeure risk 
Форс-мажор 
риска 
–  loyiha faoliyatiga tegishli bo’lmagan tashqi 
risklardan  biri  bo’lib,  unga  yer  silkinishi, 
yong’inlar,  suv  toshqini,  bo’ronlar  va  boshqa 
tabiiy  hodisalar  kiradi.  Fors-majorga  ayrim 
ijtimoiy va siyosiy tabiiy hodisalar ham kiradi: 
ish  tashlashlar,  inqiloblar,  qo’zg’olonlar  va 
boshqalar. 
Foydaning 
boy berilishi 
riski 
Loss of 
profit, risk 
Потеря 
прибыли, 
риск 
-  bu  risk  amalga  oshirilmagan  tadbirlar 
natijasida 
kelib 
chiqadigan 
qo’shimcha 
(bilvosita) zararlar hisoblanib, bu risk tarkibiga 
quyidagilar  kiradi:  birjaviy  risklar;  selektiv 
risklar; bankrotlik risklari. 
Ijtimoiy-
siyosiy risk 
Social-
political risk 
Социально-
политичес-
кий риск 
-  ma’lumbirtarmoqningiqtisodiy-
moliyaviyfaoliyatidagiboshqatarmoqlarganisba
tano‘zgaribturishdarajasibilanto`g‘ridan-
to`g‘ribog‘liqdir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
IV.ILOVALAR 

107 
 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO`YHATI 
1. Normativ-huquqiy hujjatlar: 
1. 
O`zbekiston  Respublikasi  Konstitusiyasi.  2017-yil  6-aprel.  O`zbekiston  Respublikasi  Qonun 
hujjatlar to`plami. 14-son 213-modda. 
2. 
O`zbekiston Respublikasi “Budjet Kodeksi”. 2013-yil 26-dekabr. 
3. 
O`zbekiston  Respublikasi  “Soliq  Kodeksi”.  2007-yil  25-dekabr.  (Qo`shimcha  va 
o`zgartirishlar kiritilgan – 2015-yil 29-dekabr).  
4. 
O`zbekiston 
Respublikasi 
Prezidentining 
2016-yil 
27-dekabrdagi 
“O`zbekiston 
Respublikasining  2017-yilgi  asosiy  makroiqtisodiy  ko`rsatkichlari  prognozi  va  davlat  budjeti 
parametrlari to`g`risida”gi 2699-sonli Qarori. 
5. 
2017-yil  7-fevralda  qabul  qilingan  O`zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2017-2021-
yillarga mo`jallangan “O`zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo`yicha Harakatlar strategiyasi 
to`g`risida”gi 4947-sonli Farmoni. 
II. O`zbekiston Respublikasi Prezidenti asarlari va ma`ruzalari:
 
6. 
Sh.M.Mirziyoyev: “Buyuk kelajagimizni mard va oliy janob xalqimiz bilan birga quramiz”.  -
T: "O`zbekiston", 2017. 
7. 
Sh.M.Mirziyoyev:  “Erkin  va  farovon,  demokratik  O`zbekiston  davlatini  birgalikda  barpo 
etamiz” -T: "O`zbekiston", 2017. 
8. 
Sh.M.Mirziyoyev:  “Tanqidiy  tahlil,  qat`iy  tartib-intizom  va  shahsiy  javobgarlik  –  har  bir 
rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo`lishi kerak”. –T.: “O`zbekiston”, 2017. 
9. 
Sh.M.Mirziyoyev:  “Qonun  ustuvorligi  va  inson  manfaatlarini  ta`minlash  –  yurt taraqqiyoti 
va xalq farovonligining garovi”. –T.: “O`zbekiston”, 2017. 
III. Asosiy adabiyotlar: 
1.  Sh.Z.Abdullayeva: “Bank risklari va kreditlash”.– T.: “Moliya”, 2005. 
2.  А.С.Шапкин, В.А.Шапкин: “Экономические и финансовые риски”. –М.: “Дашков 
и К”, 2012. 
3.  И.А.Бланк: “Управление финансовыми рисками”. – Киев: “Ника – Центр”, 2005. 
4.  A.M.Malz: “Financial Risk Management (Models, History, and Institutions)”, 2011. 
5.  A.M.Lo`f: “Risk Theory”, 2011. 
6.  J.P.Bouchaud,  M.Potters:  “Theory  of  Financial  Risk  and  Derivative  Pricing  (From 
Statistical Physics to Risk Management)”, 2003. 
7.  S.L.Allen:“Financial  Risk  Management:  A  Practitioner's  Guide  to  Managing  Market 
and Credit Risk”, 2nd Edition, 2012.  
8.  J.C.Hull:“Risk  Management  and  Financial  Institutions  (Wiley  Finance)”,  4th  Edition, 
2015. 

108 
 
9.  Л.Н.Тэпман:“Риски в экономике”. - М: “ЮНИТИ-ДАНА”, 2002.  
10.  Е.В.Цветкова: “Риски в экономической деятельности”. - СПб.: “ИВЭСПЭ”, 2002. 
11.  Зайнутдинов  Ш.:  “Риск  менеджмента”,  Учебное  пособие.  -  Т.:  "Iqtisod-Moliya", 
2007.  
IV. Qo’shimcha adabiyotlar: 
1.  “O’zbekiston  Respublikasini  yanada  rivojlantirish  bo’yicha  harakatlar  strategiyasi 
to’g’risida”gi  O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2017-yil  7-fevraldagi  PF-4947-sonli 
Farmoni. 
2.  Sh.M.Mirziyoyev:  “Buyuk  kelajagimizni  mard  va  olijanob  xalqimiz  bilan  birga 
quramiz”. – T.: “O’zbekiston” NMIU, 2017.  
3.  K.A.Horcher.: “Essentials of Financial Risk Management”, 2005. 
4.   P.Christoffersen: “Elements of Financial Risk Management”, 2011. 
5.   H.U.Gerber, R.D.Irwin: “An Introduction to Mathematical Risk Theory”, Homewood, 
1979. 
6.  R.Kaas,  M.Goovaerts,  J.Dhaene,  M.Denuit:  “Modern  actuarial  risk  theory”,  Kluwer, 
Boston, 2001. 
7.  F.I.Mirzayev: “Moliyaviy risklarning turlari, tasnifi, boshqarish va baholash usullari”. -
T.: “Moliya”. 2006. 
8.  Э.А.Уткин:  “Риск  –  менеджмент”.  -  М:  “Ассоциация  авторов  и  издателей”. 
ТАНДЕМ. Изд-воЭКМОС., 1998. 
9.  K.U.Sharifxodjayeva: 
“Risklarnikichikbizneskorxonalarifoydasigata`sirinibaxolashvakamaytirish”,  Avtoreferat.  -  T.: 
Bank-moliyaakademiyasi, 2010.  
Internet saytlari 
1. 
www.gov.uz – O’zbekiston Respublikasi hukumat portali. 
2. 
www.lex.uz – O’zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma`lumotlari milliy bazasi.  
3. 
www.mf.uz – O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi rasmiy sayti.  
4. 
www.cbu.uz – O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki rasmiy sayti. 
5. 
www.stat.uz – O’zbekiston Respublikasi Davlat Statistika qo’mitasining rasmiy sayti. 
 
 
 
 
 

109 
 
Testlar 
1.  “Risk nazariyasi” fani necha davrga ega? 
A)  4 
B)  2 
C)  3 
D)  5 
2.  “Daromad yoki kutilayotgan daromad davlat qimmatli qog`ozlarni foiz ko`rsatkichlari 
bilan  aniqlanishi  zarur,  bu  jarayon  risk  darajasi  bilan  bog`langan  bo`lib,  kutlayotgan  riskni 
darajasi qanchalik katta ekanligini aniqlab beradi” bu fikrni kimlar bildirgan? 
A)  Mill DJ, A. Smit 
B)  M. Fridman, A. Smit  
C)  T. Veblen, D. Shek 
D)  Marshall, B. Klark   
3.  “Risk” so`zining ispancha- portugalcha ma’nosini toping? 
A)  Suv ostidagi qoya 
B)  Muvaffaqiyatga intilish, baxtli hodisadan umid 
C)  Xavf, zarar yoki talofat ko`rish ehtimoli 
D)  Bu hol, bir ishlab chiqaruvchining situativ holati 
4.  “Risk” so`zining rus tilidagi ma’nosini toping? 
A)  B,C,D 
B)  Bu hol, bir ishlab chiqaruvchining situativ holati 
C)  Muvaffaqiyatga intilish, baxtli hodisadan umid 
D)  Xavf, zarar yoki talofat ko`rish ehtimoli 
5.  “ Risk – bu “salbiy, yomon: mahsulot bo`lib, uni sotish yoki sotib olish mumkin ” - bu 
fikrni kim bildirgan? 
A)  I.S.Menshikov 
B)  V.V.Shaxov 
C)  V.N.Salin 
D)  A. Blank 
6.  Biznes Oksford lug`atida riskga qanday ta’rif berilgan? 
A)  Risk bu xavf – xatar, yo`qotish yoki zarar ko`rish 
B)  Risk  bu  sug`urta  bilan  bog`langan  holda,  biror  bir  axborot  bilan  aniqlanib,  yuzaga 
kelishi mumkin bo`lganhodisalardan o`zini halok qilishni talab qiluvchi tushunchadir 
C)  Yo`qotishni bir necha turlari bilan bog`liq bo`lgan xabarlar to`plamidir 
D)  A, B, C 
7. Noaniqlik qanday omillar harakati tufayli yuzaga keladi? 
A)  B, C, D 
B)  Vaqtinchalik noaniqlik 
C)  Bozor konyukturasidagi noaniqlik 
D)  Har xil mojaroli holatlardagi noaniqlik  
8. Quyi
dagi fikrni kim bildirgan? “Risk
 – bu moliyaviy yo`qotishni darajasini belgilaydi” 
A)  V.V. Koralyov 
B)  V.N. Salin 
C)  V.V. Shaxov 
D)  I.S. Menshikov 

110 
 
9. Risk  qanday moliyaviy yo`qotishni darajalarini belgilaydi? 
A)  B, C, D 
B)  Qo`yilgan maqsadga yetib bormaslik 
C)  Noaniqlik holatda natijani belgilash 
D)  Subyektiv holatda belgilangan natijani baholash 
10. Riskni nimalar bilan bog`langan holda qarash lozim? 
A)  Imkoniyat, yo`qotishlar 
B)  Aniqlik, noaniqlik 
C)  Bevosita, bilvosita  
D)  Barchasi to`gri 
11. Investitsion faoliyatda risk – bu……. 
A) investitsiyalarni to`liq yo`qotish, kutilgan daromaddan kamroq foyda olish va loyihada 
ko`zlangan maqsadlarga erisha olmaslik xataridir; 
B)  investitsiyalarni  qisman  yo`qotish,  kutilgan  daromaddan  kamroq  foyda  olish  va 
loyihada ko`zlangan maqsadlarga erisha olmaslik xataridir; 
C)  investitsiyalarni  qisman  yoki  to`liq  yo`qotish  va  loyihada  ko`zlangan  maqsadlarga 
erisha olmaslik xataridir; 
D) investitsiyalarni qisman yoki to`liq yo`qotish, kutilgan daromaddan kamroq foyda olish 
va loyihada ko`zlangan maqsadlarga erisha olmaslik xataridir. 
12. Moliyaviy bozorda risklar qanday guruhlarga bo`linadi? 
A) oddiy va murakkab risklar; 
B)  tizimli va tizimsiz risklar; 
C)  moliyaviy va siyosiy risklar; 
D) spekulyativ  va sof risklar. 
13. Konsturksion risk - ……….. 
A) investitsiya fazasidayoq loyihaning texnik amalga oshmaslik riski; 
B)  pudratchilar majburiyatini bajarmaslik riski; 
C)  narxlarni oshish riski; 
D) qurilishni o`z vaqtida bajarilmaslik riski. 
14.  Investitsiya faoliyatida moliyaviy riskning qanday turlari mavjud? 
A)  Ishlab chiqarish va soliq riski; 
B)  qimmatli qog`ozlar va birja selektiv risklari; 
C)  kredit  riski,  valyuta  riski,  foiz  stavkalarining  o`zgarish  riski,  qayta  moliyalashtirish 
riski; 
D)  marketing riski,  dividendlarning o`zgarish riski. 
15.  Investitsiya faoliyatidan olingan daromadning kutilayotgan miqdoridan farqlanish ehtimolligi 
qanday risk hisoblanadi?  
A)  investitsion risk; 
B)  ekologik risk; 
C)  ijtimoiy risk; 
D)  siyosiy risk. 
16. Risklarni  qanday  ko`rsatkichlar bo`yicha baholash mumkin? 
A)  sifat va miqdor;   
B)  risklarni tasniflash; 
C)  risklarni sifatli baholash; 
D)  risklarni miqdoriy baholash.