Молиявий ҳисоботнинг халкаро стандарти 13 Ҳаққоний қийматни баҳолаш Мақсади

---

МҲХС 13 
©
МҲХС Фонди 
1
Молиявий ҳисоботнинг халкаро стандарти 13
Ҳаққоний қийматни баҳолаш 
Мақсади 
1 
Мазкур МҲХС: 
(a) 
ҳаққоний қийматни таърифлайди; 
(б) 
ягона МҲХС да ҳаққоний қийматни баҳолаш бўйича концептуал асосни белгилайди; 
ва 
(в) 
ҳаққоний қийматни баҳолашлар тўғрисидаги очиб беришларни талаб этади. 
2 
Ҳаққоний қиймат тадбиркорлик субъектига-хос баҳолаш эмас, балки бозорга-асосланган 
баҳолашдир. Айрим активлар ва мажбуриятлар учун, кузатиладиган бозор операциялари ва бозор 
маълумотлари мавжуд бўлмаслиги мумкин. Бироқ, ҳаққоний қийматни баҳолашнинг мақсади икки 
ҳолатда ҳам бир хилдир – жорий бозор шароитларига асосан баҳолаш санасида бозор 
иштирокчилари ўртасидаги активни сотиш ёки мажбуриятни ўтказиш бўйича одатий операцияда 
содир бўлиши мумкин бўлган нархни баҳолашдир (яъни актив ёки мажбуриятга эга бўлган бозор 
иштирокчиси нуқтаи назаридан баҳолаш санасидаги чиқиш нархи). 
3 
Қачонки бир хил актив ёки мажбурият бўйича нарх кузатиладиган бўлмаса, тадбиркорлик субъекти 
ҳаққоний қийматни бошқа шундай баҳолаш усули орқали баҳолайдики, қайсики ўринли 
кузатиладиган 
дастлабки 
маълумотлардан 
фойдаланишни 
максималлаштиради 
ва 
кузатилмайдиган дастлабки маълумотлардан фойдаланишни минималлаштиради. Ҳаққоний 
қиймат бозорга-асосланган баҳолаш бўлганлиги туфайли, у бозор иштирокчилари активни ёки 
мажбуриятни нархлаш пайтида фойдаланиши мумкин бўлган фаразлар, жумладан риск тўғрисидаги 
фаразлар орқали баҳоланади. Натижада, тадбиркорлик субъекти активни сақлашни ёки мажбуриятни 
ҳисоб-китоб қилиш ёки бошқа ҳолларда бажаришни кўзда тутиши ҳаққоний қийматни баҳолашда 
ўринли эмас. 
4 
Ҳаққоний қийматнинг таърифида активлар ва мажбуриятларга эътибор қаратилади, чунки улар 
бухгалтерия баҳолашининг асосий предмети ҳисобланади. Шу билан бирга, мазкур МҲХС 
тадбиркорлик субъектининг ҳаққоний қийматда баҳоланган ўз улушли инструментларига нисбатан 
қўлланилиши лозим.