Microsoft Word hazrati umar ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
193
Ҳазрати Умар: 
— 
Эй Қуръон ўқиганлар, сизлар ризқингизни ўзингиз изланг. Одамларга юк бўлманг, — деб 
гапларини тугатдилар. 
Буларни гапирар экан, Ҳазрати Умар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шундай 
деганларини эсладилар: "Энг яхшиларингиз дунёсини ўйлаб, охиратини бир чеккага сурмаган, 
охиратини деб, дунёсидан воз кечмаганларингиздир". Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва 
салламнинг бу муборак сўзлари Бухорий, Муслим ва бошқа ҳадис китобларида ишонарли 
санадлар орқали ривоят қилиниб, Каломуллоҳдаги амрларга уйғундир. Расулуллоҳ соллаллоҳу 
алайҳи ва саллам жуда кўп марта: "Аллоҳим, бизга дунёда ҳам энг яхшисини, охиратда ҳам энг 
яхшисини бер. Бизни жаҳаннам азобидан ўзинг сақла", дуо қилмаганмидилар?! 
* * * 
Ҳаж тугагач, Ҳазрати Умар волийларни тўплаб, шундай дедилар: 
— 
Маълумки, мен сизларни борган ўлкаларингиз аҳолисига зулм киласиз, уларни ҳақ-
ҳуқуқларидан маҳрум этасиз, ҳе йўқ, бе йўқ, кўнгилларига озор етказасиз, арзимас хатолари 
учун қамайсиз, деб юбормаганман. Сизлар яхшилик ва фазилат пешқадамлари бўлишингиз 
лозим. Ҳақдорларнинг ҳақларини кечиктирмай беринглар. Уларни ҳайдаманглар. Ҳайдасанглар, 
уриб таналарини оғритган, шахсияти ва обрў-эътиборини оёқости қилган бўласизлар. Уларни 
кўп мақтаб ҳам юборманглар. Йўқса, талтайиб кетишади. Ана ундан кейин эркаликлари 
орқасидан келиб чиқадиган фитналарнинг олдини ололмай қоласизлар. Эшикларингиз улар 
учун очиқ бўлсин. Олдингизга келиб, дардларини, шикоятларини бемалол айтсинлар. Шунақа 
қилмасангиз, кучлилар заифларни эзади, сизлар эса бундан бехабар қоласизлар. Одамларни бир-
биридан устун куйиб, айирманглар. Акс ҳолда, бир қисмининг ҳуқуқларини паймол этиб, 
адолатсизлик қилган бўласизлар. 
Лаёқатсиз ва заиф кишиларни, қўрқоқларни жангга юборманглар. Жангда мағлубиятга 
сабабчи бўласизлар. Энди юртларингизга боринглар. 
* * * 
Абу Саид Мақбурий хотираларини шундай эслайди: "Мен бир қул эдим. Хўжайиним билан 
маълум миқдордаги пул эвазига озод бўлишни келишиб олдим. Яна қарзимни тўлагунча ҳар 
қурбон ҳайитида қўй ҳам бериб туришим керак эди. Қўлимга етарлича пул тушиб, уни ҳожамга 
олиб бордим. Лекин у қабул қилмади, бўлиб-бўлиб тўлашимни айтди. Ҳеч нарса демай, Ҳазрати 
Умарнинг ҳузурларига бордим ва вазиятни тушунтирдим. Йарфани чақирдилар. 
— 
Манави пулни Байтулмолга топшир, — дедилар ва менга ўгирилдилар: 
— 
Хожанг истаган пайт келиб, пулини олиб кетсин. Истаса, бўлиб-бўлиб, истаса, ҳаммасини 
бирдан. Сен эса озодсан. 
Бир йилдан кейин молимнинг закотини олиб келдим. 
— 
Байтулмолдан пул олдингми? — дедилар. 
— 
Йўқ. 
— 
Унда буни олиб кетавер, — дедилар Ҳазрати Умар. Шу тариқа олиб келган закотим 
билан олишим керак бўлган маошга ҳисобладилар. ("Ибн Саъд, Табақот"). 
Холид ибн Валид 
Довюрак қўмондон, кураги ерга тегмаган паҳламон Сайфуллоҳ — Холид ибн Валид ажал 
шабадасига йўлиқди. 

---

Ҳазрати Умар ибн Хаттоб (р.а.). Аҳмад Лутфий Қозончи