Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

Klinika. 
Poliomiyelitning inkubasion davri o‘rtacha 1-2 hafta davom etadi. 
Kasallik rivojlanish bosqichiga ko‘ra nerv tizimining zararlanishi 2 shaklda 
kechadi: 
1. Paralitik bo‘lmagan (meningeal) poliomiyelit–seroz meningit ko‘rinishida 
kechadi (ko‘p uchraydigan shakli). Bemor bu shaklda to‘liq tuzaladi, doimiy 
immunitet qoladi. Abortiv formatsiyasi–gripp kabi kechadi, falajlik kuzatilmaydi. 
2. Kasallikni paralitik turini kechishida 5 bosqich kuzatiladi: 1–umumiy 
infeksion belgilar bilan boshlanadi: harorat ko‘tarilishi, bo‘shashish, bosh og‘rig‘i, 
uyqu buzilishi, terlash, oshqozon ichak faoliyati buzilishi, anoreksiya, qusish. Qon 
va likvorda yallig‘lanishga xos bo‘lgan o‘zgarishlar bo‘ladi. 2 bosqich–preparalitik 
davr 1-6 kun davom etadi, klinik belgilar meningoradikulit ko‘rinishida, 
fassikulyar tortilishlar bilan kechadi. 3 bosqich–paralitik davr oyoqlarda kuchli 
og‘riq, mushaklarning bosim, hatto sal qo‘l bilan tegishi ham sezgirlikni oshishi 
bilan namoyon bo‘ladi. Periferik parez va falajlar oyoqlarning proksimal qismida 
bo‘lib, belgilar assimetriyasi xos, diafragma, qo‘l qovurg‘alararo mushaklar falaji 
ham bo‘lishi mumkin. Harakat buzilishlarining maksimal darajasi 1-sutka oxiriga 
to‘g‘ri keladi, kattalarda tetraparez va tetraplegiya rivojlanishi mumkin. Avvaliga 
reflekslar oshadi, so‘ng tez arefleksiya rivojlanadi. Agar jarayon miya so‘g‘onida 
joylashsa, fonasiya, nutq, yutish buzilishlari yaqqol namoyon bo‘ladi. Yuqori nafas 
yo‘llari shilliq qavatlaridan shilliq ajralishi kuchayishi natijasida yutish faoliyatini 
buzilishi kelib chiqadi. Uzunchoq miyada joylashgan nafas va qon tomirlar 
markazlari zararlanib, hayot uchun zarur funksiyalar buzilib, o‘limga olib keladi. 
Nafas olish faoliyati buzilishi bilan bemor IVL ga o‘tkaziladi.
Poliomiyelitning pontin shaklida yuz nervi o‘zagi zararlanib, mimika 
mushaklar falaji vujudga keladi. Ko‘zni harakatlantiruvchi va chaynov mushaklari 
poliomiyelitda kam zararlanadi. Paralitik davri 2 haftagacha davom etadi. 
Birlamchi falaj belgilari boshlangandan bir necha kundan so‘ng uning orqaga 

---

 243
qaytishi boshlanib, harakat funksiyasi sekin-asta yaxshilanib boradi. 4 bosqich–bu 
tiklanish davri boshlanayotganidan dalolat beradi, bu davr sekin va notekis 
kechadi. Funktsiyasi og‘ir darajada zararlangan mushaklar tiklanmaydi. Biroz 
zararlangan mushaklar kuchga kiradi, trofikasi yaxshilanadi. Mozaik zararlanish 
kontraktura paydo bo‘lishiga olib keladi. 5 bosqich–rezidual davr doimiy periferik 
falaj, atrofiyalar, mushak va bo‘g‘im kontrakturalari, suyaklarning ikkilamchi 
deformatsiyasi, vegeto-trofik buzilishlar bilan xarakterlanadi.
Poliomiyelit tashhisi qon, likvor najas va burun-yutqun surtmasidan olingan 
virusologik va serologik tekshirishlarga asoslanadi.