Microsoft Word ЌТК ва М 1 кичоб. doc

Darsning boshlanishi. 1. Shug’ullanuvchilarning tartib bilan zalga kirishi.
Zalga kirish tartibi quyidagicha: a) o’qituvchi nazoratisiz jismoniy mashqlar bilan shug’ullanish mumkin emas; b) darsga sport kiyimisiz kirish man etiladi; d) bitta turli yo’nalishdagi faoliyatni (harakat, fikr, qiziqishlarni) mashg’ulot predmetiga e’tibor qaratilgan boshqa faoliyatni ajratib turuvchi chegara bo’lib xizmat qiladi.

2. 
   Raport(navbatchi axboroti). Raport berish paytida safdagi intizom uchun raport topshirayotgan o’quvchi javob berishi lozim, o’rta ta’lim maktablarining yuqori sinflarida, o’rta maxsus va oliy o’quv yurtlarida tekislanish yo’nalishi to’g’risidagi buyruqdan so’ng raport topshiruvchi qisqa yo’l bilan raport qabul
   

qiluvchi oldiga yaqinlashadi.
Salomlashish bir ovozda bajarilmaganda o’qituvchi xaddan ortiq
«to’xtatilsin» buyrugini bermasligi lozim. Bu mashg’ulotda ishchanlik ruhining hosil bo’lishiga to’sqinlik qiladi.

2. 
   Mashg’ulot mavzusini e’lon qilish. Dars boshida faqat mavzuni, mashq turlari yoki «Alpomish» va «Barchinoy» maxsus me’yorlarini topshirish, me’yorlarni bajarish, tavsiya qilinadigan maxsus mashg’ulotlarning umumiy vazifalari, musobaqalar, ko’nikmalarni e’lon qilish tavsiya etiladi.
   

Xususiy vazifalar shug’ullanuvchilarga mashg’ulotlar davomida bevosita mashqlarni bajarish oldidan ma’lum qilinadi.
Darsning tayyorgarlik qismini o’tkazish
Gimnastika mashg’ulotlarining tayyorgarlik qismida qanday turdagi mashqlar qo’llanilmasin hamda ular bir-biri bilan qay tarzda almashinmasin, o’qituvchi bu mashqlarning aniq, bir vaqtda hamda mustaqil bajarilishiga erishish uchun har doim intilishi lozim.
Saflanish mashqlarini o’tkazish.
Saflanish mashqlarini o’tkazishda quyidagilar tavsiya qilinadi:

1. 
   Yuqori darajadagi o’quv va intizom borasidagi talabchanlikni namoyon qilish. Bu talablar quyidagi majburiyatlardan kelib chiqadi:
   

• 
  mashg’ulotda tegishli tartibni o’matish;
  

-o’qituvchi va o’quvchilar o’rtasidagi o’zaro huquqiy munosabatlarni aniqlab olish;
-eng qimmatli va shu bilan birga eng ko’p mehnat talab qiladigan fanga oid malakalarni (saflanish mashqlari izometrik xususiyatga ega bo’lgan jismoniy mashqlar sifatida) muntazam shakllantirish hamda takomillashtirish.
Mana shuning uchun ham yuqori darajadagi talabchanlik ham o’rgatish davrida, ham saflanish mashqlari mashg’ulotlarda yordamchi ahamiyatga ega bo’lgan paytlarda namoyon qilinishi lozim.

2. 
   O’qituvchi doimiy ravishda o’z qaddi-qomatiga e’tibor qilishi zarur (yoki bo’lmasa u shug’ullanuvchilarga nisbatan yuqori darajada talabchanlik namoyon
   

qilish huquqiga ega bo’lolmaydi).

3. 
   Mashqlar hajmini bitta mashg’ulot atrofida cheklash. Saflanish mashqlari olib boriladigan yuqori talabchanlik shug’ullanuvchilarning diqqatini toliqtiradi, shuning uchun bitta mashg’ulotda bunday mashqlarni haddan ortiq qo’llash keyingi mashqlarni bajarishga bo’lgan ish qobiliyatini pasaytiradi.
   

Talabalarga quyidagi mashqlarni olib borishni topshirish:

• 
  buyruqlar: «Tekislan!» (ikki qanot bo’ylab), «Rostlan!», burilishlar;
  
• 
  ikki yonma-yon (sherengali) qatorga saf tortish va qaytadan bir sherengaga saflanish;
  
• 
  aylanib o’tib harakatlanishlar va to’xtashlar;
  
• 
  harakatlanishlarda burilish bilan to’rtta bo’lib kolonnaga saflanish;
  
• 
  yurgan paytda aylanishlar.
  

Harakatlanishlarning turlarini o’tkazish.

1. 
   Shug’ullanuvchilarga mashqlar to’g’risida axborot berish. Oddiy mashqlarni (oyoq uchlarida, tovonlarda, cho’qqayib yurish yoki yugurishning har xil turlari, yoki qoilarni o’zgartirgan holda yurish va h.k.) o’tkazishda faqat ularning nomlarini aytib o’tish bilan chegaralanish mumkin.
   

Murakkab vazifalarni (hisob bo’yicha qat’iy tartiblashtirilgan har xil usullar bilan bajariladigan harakatlanishlar yoki gavdaning turli qismlari bilan harakatlarni) bajarish oldidan axborot to’liqroq bo’lishi lozim. Dastlab mashqni ko’rsatish zarur. Bunda yaxshisi guruhni to’xtatib qo’yish lozim bo’ladi.

2. 
   Shug’ullanuvchilarga yordam ko’rsatish. Mashqlarning aniq va bir-biriga muvofiq bajarilishiga erishish uchun mashqni bajarish maqsadida berilgan buyruqdan so’ng uni shug’ullanuvchilar bilan 2-3 marta birga bajarish tavsiya qilinadi.
   

Mashqlarning aniq va bir vaqtda bajarilishi buzilgan paytda aytib turish hamda ko’rsatib berish orqali yordamlashish zarur.
2. Buyruqlar. Mashqni boshlash uchun faqat harakatlanish usuli o’zgarayotgan hollarda «qadam bos!» buyrugi beriladi. Masalan:

• 
  qadam tashlashdan yugurishga va yugurishdan qadam tashlashga o’tish;
  
• 
  oddiy qadam tashlashdan yoki yugurishdan g’ayrioddiy: oyoq uchlarida, cho’qqayib, oyoqlarni oldinga bukib yurishga o’tish;
  
• 
  sakrab-sakrab harakatlanishga o’tish.
  

Boshqa qolgan hamma hollarda «Mashqni boshla!» buyrug’i beriladi (mashq qanday, joyidan turibmi yoki yo’l-yo’lakay bajarilishidan qat’iy nazar). Masalan:

• 
  yurish va yugurish turlaridan iborat kompozitsiya;
  
• 
  qat’iy ravishda hisobga amal qilib, qo’llar holatini o’zgartirgan holda yurish;
  
• 
  oldinga harakatlanish bilan yurish va sakrashlardan iborat bo’lgan hisob bo’yicha qat’iy belgilangan kompozitsiya.
  

Harakatlanishni to’xtatmasdan mashqni tugallash uchun, agar u bundan oldin boshqacha bo’lgan bo’lsa, «Oddiy qadam bos (yugur)!» buyrug’i beriladi. Masalan:

• 
  boshqacha (oyoq uchida, tovonlarda va h.k.) yurish hamda yugurishdan
  

so’ng;