Mexanik harakat haqida

120­rasm. To‘qnashgandan keyin aravachalar impulslari yig‘indisining nolga tenglashishi
rining yig‘indisi:
2­tajriba. Endi aravachalarning prujinali buferlari 120­rasmdagidek bir­biriga qarab tursin. Ikkala aravachaga kattaligi bir xil, lekin yo‘nalishi qarama­qarshi bo‘lgan υ tez­ lik beramiz. Birinchi galdagi kabi bu hol­ da ham aravachalar to‘qnashmasdan avvalgi impulslari yig‘indisi nolga teng. Lekin ara­ vachalar to‘qnashgandan keyin har birining impulsi nolga teng bo‘lmaydi. Chunki ular to‘qnashgandan keyin bir xil υ′ tezlik bilan bir­biridan uzoqlasha boradi. Ular impulsla­

m(− υ′) + mυ′ = − mυ′ + mυ′ = 0
bo‘ladi. Demak, 1­tajribadagi kabi aravachalar to‘qnashmasidan oldin ham, to‘qnashganidan keyin ham ularning impulslari yig‘indisi nolga teng.

Massa va tezliklari har xil jismlar impulsi

3­tajriba. Aravachalar massalari turlicha − m₁ va m₂ bo‘lsin. Ularni relsga 121­rasmdagidek o‘rnatib, birinchisiga υ₁, ikkinchisiga qarama­qar­ shi yo‘nalishda υ₂ tezlik beramiz. Aravachalar to‘qnashgandan keyin mos ravishda υ₁′ va υ₂′ tezliklar bilan ortga qayta boshlaydi. Natijada har bir aravachaga ta’sir etuvchi kuchlar bir­biri­