Meva-sabzavotlarni

43 - rasm. Piyozni sovitgichli omborlarda koplarda saklash



kilishi xali yetarlicha urganilmagan. Bu jarayonlar asosan xaroratni uzgartirish yuli bilan boshkarib boriladi. Saklash muddatlarini chuzish va zararlangan piyoz xamda

59

sarimsoklarni kamaytirish maksadida sun’iy gaz muxitida asrash usulini kullashga kirishilmokda.
Saklash texnologiyasi. Kovlab olingan piyozlarni tekis joyga 30-40 sm kalinlikda yoyib kuritish uchun kuyiladi. Kuritish muddati ob-xavo sharoitiga karab uzgartirili- shi mumkin. Ammo ikki-uch xaftada tugatilishi lozim. Xar ikki-uch kunda piyozlar ayedarib turiladi, bunda ancha suvi kochgan ustki kavati ostga, eng sernam ostkilari esa sirtga tuntarilishi kerak.
Maxsulotni urintirmay, pustini tukmaslikka xarakat kilish lozim. Kuritish piyoz pusti shu navga xos tusga kirgun- cha davom etadi. Piyoz odatda dalada, ob-xavo sharoiti imkon bermasa, bostirma ostida kuritiladi. Yaxshilab kuritilma- gan piyoz yaxshi saklanmaydi. Bu xolat seryogin va sovuk kel- gan kuz mavsumida sodir buladi.


44 - rasm. Piyozni kuritish

60

Piyozning kuruk barglari kesilgan xolda saralanadi. Uncha yetilmagan, tilingan, ezilgan kismi iste’mol kilish uchun ajratib olinadi. Standart talablariga mos keladi- ganlari esa dalaning uzida 12 kg xajmli kutilarga solinib, maxsus omborlarga joylanadi. Piyozni koplarda xam tashish mumkin, ammo ularni zudlik bilan sovitgichga joylash ke­rak. Bu vaktgacha omborlar ta’mirlangan, kuritilgan va de­zinfeksiya kilingan bulishi kerak.
Maxsulot kutilar, konteynerlar yoki sukchaklarda sakla­nadi. Piyoz tuldirilgan kutilar kator kuyib taxlanadi. Ular urtasiga 5-10 sm taxta shtabellar kuyiladi. Maxsulotni na­zorat kilish va shamollatish maksadida 0,5 m dan yulaklar koldiriladi. Taxlarning balandligi ombor turiga boglik; va odatda 10-12 kator bulishi mumkin.
Piyoz sukchaklarda sakklanganda uning kalinligini 20-25 sm dan oshirmay yoyiladi. Lekin omborda yetarli sharoit bulsa, 30-35 sm kalinlikda xam yoyib joylasa buladi. Yaxshi kuritil­gan va yetiltirilgan piyoz 200-300 kg xajmli konteynerlarda saklanadi. Bu ishlarni tulik mexanizasiyalashga imkon beradi.
Piyozning xolatini xamma vakt nazorat kilib turish ke­rak. Uning aynishi va usib ketgani aniklansa, xarorat 3 °S ga pasaytirilib, darxol ombordagi xavoning nisbiy nam- ligini tushirish choralari kuriladi. Zarurat tugilganda sa- ralash ishlari xam utkaziladi. Nazorat kilib borilganda fakat yuzadagi maxsulotni karab chikish bilan cheklanmay- di, balki urta va ostki kavatlaridan xam namunalar olib kuriladi. Uzok muddatli saklash uchun piyoz notugri joylan- ganda, kupincha yuzadagi xolati yaxshi kurinsa xam, kuti (kon- teynerlar)lar ichidagi maxsulot yoppasiga uzun va namli ildiz otib, piyozboshlar usgan xolda bir-biriga yopishib ketadi, natijada ularning tovarlik sifatlari pasayadi.

Sun’iy sovitiladigan omborlardagi konteynerlarga joylangan piyozlarning xolati doimo kuzatib borilganda, 2-5 °S xaroratda 7 oy saklangan piyoz uyumlaridan xar xil natija olingan. Bunda tabiiy kamayish 5,1-10,2 foizni tash- kil etgan. Eng yaxshi uyumlarda tabiiy kamayish 5,1 foizni, chirigani 2,5 foiz, ayniganlari 3,6 foizni tashkil etgan. Kulay sharoitda saklanmagan piyozning tabiiy kamayishi, tula chirigani va aynigani ancha yukori buladi.

• 
  I KARTOSHKANI SAKLASH
  

K
яхши. Уни ертулада саклаган энг тугри йул. Совитгичда хам

artoshka saklanishi jixatidan injik maxsulotlar sirasiga kirmaydi, deb xisoblaysizmi? Xulosa kilishga shoshilmang. U yorug joyda kolsa, zaxarli modda - solanin ishlab chikarishni boshlaydi. Bunday kartoshka esa soglik uchun zararli. Shuning uchun kartoshkani salkin va korongu joyda +2-4 xaroratdan yukori bulmagan xaroratda saklagan