Meva-sabzavotlarni

40 - rasm. Sabzini sovitgichli omborlarda stelajlarda saklash

52

Sabzi saklanayotgan joylarda xavo xarorati 0+1 ⁰S ga yakin, mu’tadil xavoning nisbiy namligi esa 90-95% atro- fida bulishi kerak.
Kuzatish vaktida ayrim sabzilarning chirigani aniklansa, ular zararlangan kumi bilan birga ajratib olinadi, chirigani kup bulsa, taxdagi xamma sabzilar kayta kuzdan kechiriladi va maxsulot sotib yuboriladi.
Sabzining saklanuvchanligini kupincha uni saklashdagi vaznining tabiiy kamayishi mikdori belgilaydi. Maxsu­lotni saklashdagi vaznining tabiiy kamayishi uni saklash usuliga boglik.
Uni yashiklarda va konteynerlarda saklash, yuklash va bu- shatish ishlarini mexanizasiyalash imkoniyati mavjud. Bi­rok, sunggi yillardagi tekshirishlardan ma’lum bulishicha, sabzini polietilen koplarda saklash eng yaxshi usul xisob­lanadi. Bunda karbonat angidridning konsentrasiyasi 3-5 foizdan oshmasligi lozim. Aks xolda maxsulotnint kimyo- viy tarkibida uzgarishlar yuz beradi va natijada maxsulot yaroksiz xolga kelib koladi. Polietilen koplarda saklan- ganda ildizmevalarning chirishi, vaznining tabiiy kama­yishi, shakar va vitamin S ning yukolishi ancha kamayadi.
Sabzini yanvar-fevral oylarigacha salkin yertulalar- da polietilen koplarda, yashiklarda (ichiga polietilen tu- shama kilib) sulimasligi uchun ustini kum yoki nam tuprok bi­lan yopib saklansa, kundalik extiyoj uchun ishlatilish mumkin.

• 
  I PIYOZNI SAKLASH
  

Yaxshi yetilgan piyoz saklash vaktida chukur fiziologik ti­nim davrini saklaydi. Tinim davrining uzok davom etishi nav xususiyatiga kup jixatdan ekin ustirish va maxsulotni saklash sharoitlariga xam boglik. Maxsulotni yaxshi saklash uchun sugorish usullarining axamiyati katta. Ayniksa, xosil yetilishi yakinlashganda xaddan tashkari kullatib sugoril- sa, usimlikda tinim davri boshlanmaydi. Bularning xam- masi piyozning saklanishiga salbiy ta’sir kursatadi. Uning sermurtak va achchik navlarida tinim davri uzokrok bulib, bunday maxsulot yaxshi saklanadi.
Piyoz boshlarining tinim davridagi xolati va ularning zararli mikroorganizmlarga chidamliligi urtasida kuzga tashlanadigan yakin funksional boglanish bor. Tinim dav­ri nechoglik erta tamomlansa, plastik va fiziologik faol moddalarning usish nuktalariga okishi shu kadar jadalla- shadi. Past xarorat va karbonat angidridi bilan muayyan konsentrasiyagacha xamda gazli muxit barpo kilish tinim davrining chuzilishiga, ayni vaktda piyoz xamda sarimsok- ning kasalliklarga chidamliligini oshirishga yordam be- rib, yaxshi saklanishi uchun tegishli shart-sharoit yaratadi.
Tinim davrining uzok davom etishi bosh piyozning yeti­lishi darajasiga bevosita boglikdir. Tulik yetilgan, ya’ni yopkich kavatlari xosil bulgan, plastik moddalar piyoz bo- shiga utadigan, barglari va buriz kismlari kurib, tinim davriga kirgan piyoz yaxshi saklanadi, chikiti xam kam bula- di. Buning aksicha, piyoz boshining yetilishi kechikkanida, piyoz pustlarining xosil bulishi susayib, barg va bugiz kismlari xosil yigishtirish paytigacha kurib ulgurmaydi. Chala yetilish natijasida maxsulotning yaxshi saklanmasligi boisi, tinim davri tulik ruy bermay, saklash davrida tez- tez uchraydigan chirish kasalligi bilan kattik zararlanadi.