Меҳнат муҳофазаси. Техника ҳавфсизлиги ва санитария гигиена қоидалари

16-мавзу. Совуқ таом ва газакларни тайёрлаш технлогияси.
Яхна таом истеъмол қилишдан олдин берилади. Бундай ҳолларда уларни иштаха очувчи ва асосий таомлар таркибини тўлдиришда охирги роль ўйновчи газаклар деб номлашади. Нонушта ва кечки овқат таомномаларида яхна таомлар асосий таом бўлиб хизмат қилади. Яхна таомларни тайёрлаш рецептураси ва усули турлича. Уларнинг баъзи бири аччиқ таъмли (кильки ва сельд газаклари, ачитилган карам, тузланган қўзиқорин газаклари) бўлса, баъзиларига аччиқ дориворлар ва сардаклар горчица, хрен, майонез сардаги берилади. Банкет таомлари ассортиментида пишлоқ, балиқ, парранда филеси, балиқли қийма каби тайёрлаш усули мураккаб бўлган таомлар билан безатишда алоҳида эътибор берилади. Яхна таомлар салат идишлар, газак ликопчалар, металл ва керамикали ликопчалар ва вазаларда тортилади. Яхна таомлар тайёрлашда маҳсулотларга, кўпинча, иссиқлик ишлови берилгандан сўнг механик ишлови берилади. Натижада иккинчи даражали микроблар пайдо бўлади. Шунинг учун яхна таомлар тайёрлаш, сақлашда санитария коидаларига риоя қилиш талаб этилади. Бундан кўриниб турибдики технологик жараённи шундай бажариш керакки, иссиқ ишлов бериш, механик ишлов беришдан сўнг бажарилсин. Масалан: сабзавотларни қайнатиб совитилгандан сўнг арчиб майдаламасдан, балки тозалаб, майдаланган сабзавотларни қайнатиш, димлаш пишириш керак. Қўлда бажариладиган ишлар сонини мумкин қадар қисқартириш зарур. Газакларни ўлчашда маҳсус ўлчагичлар, маҳсулотни жойлаштиришда маҳсус санчқилардан фойдаланиш керак. Яхна совуқ таомлар тайёрлаш учун ярим тайёр маҳсулотларни сақлаш муддатини қисқартириш зарур ва тайёр бўлган маҳсулотларни сақлашда ҳарорат тартибини қаттиқ назорат қилиш керак. Ёз кунларида балиқ ва гўшт маҳсулотларидан қўймали таомларни тайёрлаш таъқиқланади. Тайёрлаш усули ва хом ашё турига кўринишига қараб яхна таомларни бир неча гуруҳга бўлиш мумкин: бутербродлар, салатлар, сабзавотлардан тайёрланган газак ва таомлар, балиқли газак ва таомлар, гўштли таом ва газаклар, гўшт маҳсулотлари, парранда ва бутербродлар.