Ámeliy sabaq materialları

Tapsırma. Tekstti oqıń. Mazmunın aytıp beriń.


Watan- shańaraqtan baslanadı
Watan-teberik mákan, ata-babalarımızdan áwladlarımızģa jetip kelgen ullı miyras-áziz estelik. Sol sebepli watan degende biz tek ģana usı jurt topıraģın emes, bálki bul ana topıraqta boy kórsetken giyadan baslap onıń dárya-sayları, taw-taslarına shekem, ápiwayı hám kishipeyil, miynetkesh hám pidayı, márt-hám palwan adamlarına, eń kishkene janıwarlarına shekem ózimiz tuwılıp, ónip-ósken mákan menen baylanıslı nárselerdiń barlıģın túsinemiz. Watan topıraģındaģı ápiwayı shop te, tas ta bizge áziz bolıp túyiledi. Sonıń ushın da, ata-babalarımız jurtımız topıraģın kózlerine totıya etken, qayaqqa barsa da watan yadı menen nápes alģan, onı jat kózlerden, sum niyetlerden qorģaģan.
Watanda jasaw úlken baxıt esaplanadı. Watandı súyiw, onı qádirlew ushın onıń tariyxın, xalqın, tábiyatın tereń úyreniw lazım. Ana Watanımız- eski tariyxı, dóretiwshi xalqı, bay jeri, tákirarlanbas tábiyatı, qolay klimatı menen dúnyadaģı teńi joq úlke esaplanadı. Biziń ana-topıraģımızda eń tabılmas qazılma baylıqlar, ájayıp ósimlikler, siyrek ushırasatuģın haywanlar, hasıldar topıraq, bárshe-bárshesi bar. Biz usınday abat mákanda jasap atırģanımızdan baxıtlımız.


Qadaģalaw ushın sorawlar
Fonetika neni úyretedi?
Dawıslı sesler qalay bólinedi?
Juwan hám jińishke dawıslı sesler qaysılar?
Erinlik hám eziwlik dawıslı sesler qaysılar?
Ashıq hám qısıq dawıslı sesler qaysılar?
Til aldı, til ortsı, til artı dawıslıları qaysılar?
Dawıssız ses dep ne ushın ataladı?
Dawıssız sesler dawıs hám shawqımnıń qatnasına qaray qalay bólinedi?
Dawıssız sesler jasalıw ornına qalay bólinedi?
Dawıssız sesler jasalıw usılına qalay bólinedi?
Dawıssız seslerdiń sózde qollanılıw ózgesheligin túsindiriń.
Ádebiyatlar
1. Баскаков Н.А. Каракалпакский язык. II том. Фонетика и морфология. часть первая (части речи и словообразавoние). М., 1952.
2. Поливанов Е.Д. Некоторые фонетические особенности в каракалпакском языке. // Труды Хорезмский экcпедиции. Тошкент, 1933.
3. Мaлов С.Е. Заметки о каракалпакском языке. Нукус. «Каракалпакстан», 1966.
4. Дәўлетов А. Ҳәзирги қарақалпақ тили. Фонетика. Нөкис, 1999.
5. Da’wletov. Ha’zirgi qaraqalpaq tilinin’ fonetikasınan praktikum. No’kis, 1999.
6. Qaraqalpaq tili imla qaģıydalarınıń jıynaģı. Nókis, «Bilim», 2016.