Mehnat bozori statistikasi

1.
 
YAlpi ichki mahsulot xajmini aniqlash usullari 
YAlpi ichki mahsulot xajmi quyidagi 3 usul bilan hisoblanishi mumkin: 
1) Ishlab chiqarish usuli; 
2) Taqsimot usuli; 
3) Oxirgi foydalanish usuli. 
Ishlab chiqarish usuli. YAIM ko‘rsatkichi ishlab chiqarish usuli bilan hisoblanganda, uning 
xajmi mamlakat iqtisodiy hududidagi barcha rezidentlar tomonidan yaratilgan yalpi qo‘shilgan 
qiymat (YAQQ)lar yig‘indisiga teng bo‘ladi: 
YAIM=

YAQQ 
YAlpi ichki mahsulot ko‘rsatkichini ishlab chiqarish usuli bilan hisoblash uchun, dastlab 
yalpi ishlab chiqarish ko‘rsatkichi aniqlanishi lozim. 
2.Taqsimlash usuli 
YAlpi ichki mahsulot (YAIM) ko‘rsatkichi taqsimlash usuli bilan hisoblanganda, uning 
mamlakat iqtisodiy hududidagi barcha rezident va norezidentlarning to‘langan birlamchi daromadlari 
yig‘indisiga teng bo‘ladi: 
YAIM = 

BD 
1993 yilda statistika amaliyotiga kiritilgan MHT ning uchinchi xalqaro standarti bo‘yicha 
quyidagi daromadlar birlamchi daromadlar hisoblanadi: 1. Ishlab chiqarish faoliyatidan olingan 
daromadlar: 
a) yollanma xodimlarning mehnat xaqi; 
b) ishlab chiqarish va import sof solig‘i; 
v) yalpi foyda va yalpi aralash daromad. 
2. Mulkdan olingan daromadlar, ya’ni boshqa iqtisodiy birliklar foydalashi uchun ularning 
ixtiyoriga berilgan moliyaviy va nomoliyaviy aktivlardan olingan daromadlar: 
a) foizlar; 
b) dividentlar; 
v)chet el investitsiyalarini qayta investitsiyalash natijasida olinadigan tushum; 
g) sug‘urta polislarining egalariga beriladigan mulkdan olinadigan daromadlar; 
d) renta. 
Xisobot davrida yollanma xodimlar bajargan ishlar uchun ish beruvchilar tomonidan ularning 
pul yoki natura shaklidagi rag‘batlantirilishi - yollanma xodimlarning mehnat xaqi deb ataladi. 
Mamlakat iqtisodiy hududidagi rezident va norezidentlarga to‘langan meqnat xaqi hisoblangan 
summalar asosida hisobga olnnadi va ikki qismdan tashkil topadi: 
1) yalpi ish xaqi; 
2) ijtimony sug‘urta ajratmalari; 
Daromad solig‘i va ajratmalar uchun to‘lanadigan to‘lovlar xam yalpi ish xaqi xajmida 
ko‘rsatiladi.