1.Ishlab chiqarish usuli:
1.Asosiy baholardagi yalpi ishlab chiqarish 1057019,7
2.Maxsulot solig‘i
69179.5
3.Subsidiya
17018,0
4.Oraliq iste’moli
45)8179,1
YAMM=YAICH+MS-S-OI=1057019,7+69179,5-17018,0-4 9 8 17 9 ,1 = 610993.1
mlrd. so‘m
2. Taqsimlash usuli
1. YAlpi daromad va yalpi aralash daromad 309356,6
2. YOllanma xodimlarning mehnat xaqi
233384,0
3. Ishlab chiqarish va import solig‘i
85270,5
4. Subsidiya
17018,0
YAIMq=(YAD+ YAAD) +MX+ IIS-S=309356,6 + 233384,0 + 85270,5-
17018,0=610993,1 mlrd. so‘m.
3. Oxirgi foydalanish usuli
I. YAlpi mavjud daromad
610993,1
2.Oxirgi iste’mol xarajatlari
418735,1
shu jumladan:
a) uy xo‘jaliklari
247082,8
b)davlat muassasalari 134986,4
v) uy xo‘jaliklariga xizmat ko‘rsatuvchi
notijorat tashkilotlar
36676,5
3. YAlpi jamg‘arma (1-2)192257,4
YAIM=OIX + YAJ=418735,1 + 192257,4-610993,1 mlrd. so‘m.
6. YAlpi ichki mahsulot xajmini o‘zgarmas baholarda
hisoblash usullari
YAlpi ichki maxslot xajmini o‘zgarmas baxolarda xisoblash
uchun quyidagi usullar
qo‘llaniladi:
1) baho indeksi yordamida deflyatorlash;
2) ikki karrali deflyatorlash;
3) fizik xajm indeksi yordamida bazis davr ko‘rsatkichlarini ekstrapolyasiyalash;
4) xarajat elementlarini qayta baxolash.
Joriy davrda oxirgi iste’mol uchun foydalanilgan tovar va xizmatlarning qiymatini o‘zgarmas
baholarda hisoblash baho indeksi yordamida deflyatorlash usuli bilan amalga oshiriladi:
1
0
1
1
1
1
1
1
q
p
q
p
q
p
I
q
p
p
1
1
q
p
- joriy davrda oxirgi iste’mol uchun foydalanilgan tovar va xizmatlarning joriy
baholardagi umumiy qiymati;
1
0
q
p
• joriy davrda oxirgi iste’mol uchun foydalanilgan tovar va xizmatlarning
o‘zgarmas baholardagi umumiy qiymati;
Joriy va bazis davrlarda umumiy oxirgi iste’mol uchun foydalanilgan tovar va xizmatlarning
umumiy qiymati taqqoslansa, fizik xajm indeksi hosil qilinadi:
0
0
1
0
q
p
q
p
I
q
Baxo statistikasida Laspeyres, Paashe va Fisher indekslari qo‘llaniladi.
YAlpi ichki mahsulotni o‘agarmas baholarda va fizik xajm indeksni hisoblash uchun qaysi
indeks qo‘llaniladi degan savol tug‘iladi.
MHT ning uchinchi xalqaro standartida amaliyotda qo‘llash uchun
Fisher indeksi tavsiya
qilinadi. CHunki Fisher iideksi qo‘llanilganda "indekslar aksimotik nazariyasining”
asosiy
talablaridan biri – indeksning taqqoslash bazisiga bog‘liq emasligini aniqlashdir.
Fisher indeksi
o‘racha geometrik
miqdor formulasi yordamida, ya’ni Fisher Laspeyros
va Paashe indekslari
ko‘paymasdan olingan kvadrat ildiz bilan aniqlanadi:
1
0
1
1
0
0
0
1
2
q
p
q
p
q
p
q
p
I
I
I
P
F
Indeksning taqqoslash bazisiga bog‘liq emasligi sabablshi talabni o‘rtacha
arifmetik
miqdor formulasi qanoatlantirmaydi.
O‘zgarmas baholarda hisoblangan yalpi ichki mahsulot xajmi
quyidagi munosabat bilan
aniqlanadi:
YAIM=YAICH-OI+MIIS