Mehnat bozori statistikasi

3. Oxirgi foydalanish usuli 
YAlpi ichki mahsulot xajmi “oxirgi foydalanish” usuli bilan aniqlanganda, uning qiymati 
oxirgi iste’molni tashkil etuvchi elementlarning summasi sifatida aniqlanadi: 
1. Oxirgi iste’mol. Tovarlari va xizmatlarini xarid qilish uchun sarflangan xarajatlar; 
2. YAlpi jamg‘arish;
3. Sof eksport. 
Oxirgi import tovarlari va xizmatlarini xarid qilish uchun sarflangan xarajatlarga quyidagi 
xarajatlar kiritiladi: 
-
uyxo‘jaliklari tomonidan iste’mol tovarlari va xizmatlarining xarid qilish uchun sarflangan 
xarajatlar; 

---

-
davlat boshqaruv muassasalari tomonidan alohida yoki jamoa bo‘lib iste’mol qilinadigan 
tovarlar va xizmatlarni xarid qilish uchun sarflangan xarajatlar; 
-
uy xo‘jaliklariga xizmat ko‘rsatuvchi notijorat tashkilotlar tomonidan aloxida yoki jamoa 
bo‘lib iste’mol qilinadigan tovarlar va xizmatlarni xarid qilish uchun sarflangan xarajatlar. 
Uy xo‘jaliklarining oxirgi iste’mol xarajatlariga quyidagilar kiritiladi: 
a)iste’mol tovarlari va xizmatlarining xarid qilinishi uchun sarflangan xarajatlar; 
b)natura shaklidagi mehnat xaqi uchun olingan tovar va xizmatlarning iste’mol qilinishi; 
v) uy xo‘jaliklari ishlab chiqargan tovar va xizmatlarning o‘z extiyojlari uchun is’temol 
qilinishi; 
Uy xo‘jaliklarining xaqiqiy oxirgi iste’mol xarajatlari davlat boshqaruv muassasalar va uy 
xo‘jaliklariga xizmat ko‘rsatuvchi notijorat tashkilotlardan olingan natura shaklidagi ijtimoiy 
transfertlar summasi bilan aniqlanadi. 
Mamlakat iqtisodiy hududiga cheta ellardan keltirilgan va mamlakat iqtisodiy hududidan 
chet ellarga chiqarilgan tovarlarning qiymati – tovar va xizmatlar eksporti va importi deb ataladi. 
Quyidagi shartli misolda yalpi ichki mahsulot xajmi ko‘rsatkichini yuqorida bayon etilgan 
3 xil usul yordamida aniqlaymiz (mlrd. so‘m):