Mehnat bozori statistikasi

---

6-Мавзу.
 
6.1. MEHNAT BOZORI STATISTIKASI 
6.2. MILLIY BOYLIK STATISTIKASI 
6.3. YALPI ICHKI MAXSULOT STATISTIKASI 
6.1. MEHNАT BOZORI STАTISTIKАSI 
REJА 
1.
Iqtisodiy faol va nofaol aholi. 
2.
Ish vaqti va undan foydalanish koʼrsatkichlari. 
Tayanch iboralar:
Iqtisodiy faol aholi tushunchasi, bandlilik va ishsizlik statistikasi, iqtisodiy 
nofaol aholi tushunchasi, mehnat resurslari statistikasi, mehnat resurslari balansi, sanoat, qishloq 
xoʼjaligi va boshqa tarmoqlardagi asosiy xodimlar kategoriyalari. 
 
Mamlakatning doimiy aholisi iqtisodiy faol va nofaol aholi guruhlariga ajratiladi. Iqtisodiy 
faol aholi o‘z ishchi kuchini mehnat bozoriga taqdim etadi va ish beruvchilar uni sotib oladilar. 
Iqtisodiy nofaol aholi esa ob’ektiv sabablar bilan mehnat bozorida ishtirok etaolmaydi. 
Aholini kuzatish (ro‘yxat o‘tkazish) – bandlik va ishsizlik haqida ma’lumotlarni yig‘ishda 
muhim o‘rinni egallaydi. Bunday kuzatishlar aholining hamma qatlamlarini o‘z ichiga olib, u 
bandlilik tarkibi va uning o‘zgarishi, ishsizlar soni haqida to‘la ma’lumotlarni olish va odatdagi 
usullarni qo‘llab olingan statistik hisoblarda aks ettirilmaydigan mehnat faolligining xar xil 
formalarini hisoblash imkoniyatini beradi. 
Ishchi kuchi bozorini holatini baholash uchun quyidagi nisbiy ko‘rsatkichlar hisoblanadi: 
1. Mehnatga layoqatli yoshdagi aholi koeffitsienti – umumiy 
Har kungi ro‘yxatdagi xodimlar tarkibiga shtat jadvali asosida doimiy, mavsumiy yoki 
vaqtincha ishga qabul qilingan kishilar, shuningdek ish haqi olib ishlovchi shu tashkilot, korxona 
egalari ham kiritiladi. 
O‘rindoshlar ham qo‘shiladi, lekin ularning mehnat daftari asosiy ish joyida saqlanadi. 
Bitim asosida – maxsus yoki xo‘jalik ishlarini bajaruvchi (remont, maslahat berish va h.k.) 
kishilar ro‘yxatdagi xodimlarga kiritilmaydilar. 
Ro‘yxatdagi xodimlar soni korxona ixtiyoridagi har kungi mavjud bo‘lgan mehnat resurslari 
salohiyati haqida fikr yuritish imkoniyatini beradi. SHu va boshqa ko‘rsatkichlar momentli 
ko‘rsatkichlar bo‘lib, ularni soni har kuni o‘zgarib turadi. SHuning uchun ma’lum iqtisodiy tahlilni 
amalga oshirish uchun (o‘rtacha mehnat unumdorligi, o‘rtacha ish haqi va h.k.). O‘rtacha 
ro‘yxatdagi xodimlar soni aniqlanadi. Buning uchun har kungi ro‘yxatda turgan xodimlar sonini 
qo‘shib, kalendar kunlar soniga bo‘linadi (28, 29, 30, 31).
Soni bo‘yicha korxonada mehnat potensialidan foydalanishni o‘rganish uchun ro‘yxatdagi 
xodimlar sonidan foydalanish koeffitsienti aniqlanadi
K
Ro‘yxatdan foydalanish
=