|
1. 4. Reklama funktsiyaları.
Reklama maqsetlerine erisiw ámelge asırıw arqalı ámelge asıriladı baylanıslı funktsiyalar. Ádetde reklamanıń tórtew tiykarǵı funktsiyası ámeldegi: ekonomikalıq, social, marketing hám baylanıs. Keliń, reklamanıń hár bir tiykarǵı funktsiyasınıń mexanizmin kórip shıǵamız.
Ekonomikalıq funktsiya. Reklamanıń zárúrli marketing quralı retinde ekonomikalıq funktsiyasınıń mánisi, eń dáslep, satıwdı xoshametlew hám málim bir waqıt dawamında málim ónimlerdi satıwdan alınatuǵın payda kólemin kóbeytiwge azayadı.
Reklama maǵlıwmat beredi, ónim yamasa xızmetke mútajlik tuwdıradı, adamdı olardı satıp alıwǵa odaydı. hám reklamaǵa qansha kóp adamlar juwap beriw se, oxir-aqıbet ekonomika hám jámiettiiń ekonomikalıq párawanlıǵı ushın paydalılaw boladı - sebebi óndiristiń ósiwi jalpı milliy ónim kólemi, miynetke uqıplı jastıń bandligi sıyaqlı zárúrli makroekonomikalıq kórsetkishler menen bekkem baylanıslı. xalıq hám mámleket ǵáziynesine túsetuǵın salıqlar kólemi... Social funktsiya. Reklama óz ekonomikalıq funktsiyasın sanaatı rawajlanǵan mámleketlerde de, ekonomikalıq párawanlıq uzaq perspektivaǵa iye bolǵan mámleketlerde de derlik teń tabıs menen atqaradı.
Biraq, bul basqa júdá zárúrli - reklamanıń social funktsiyasın ámelge asırıw tuwrısında sóylew múmkin emes.
Zamanagóy postindustrial dep oylaw ushın tiykar bar jámiyet tiykarınan reklama tásiri astında qáliplesti. Jáhán reklamasınıń klassiklaridan biri retinde amerikalıq P. Martino óziniń " Reklamadaǵı motivatsiya" kitabında sonday degen edi: " Tovarlardı satıw - bul reklamanıń ekinshi dárejeli wazıypası. Biraq onıń tiykarǵı waziypası adamlardı biziń Amerika qádiriyatlarımız sisteması menen tanıstırıw bolıp tabıladı. Reklama adamlardı ózlerin eń jaqsı zatlardı usınıs etetuǵın jámiettiiń bir bólegi ekenliklerin sezim etiwlerine, yosh alıwlarına hám eń joqarı jemisdorlikda islewlerine járdem beriwi múmkin. "
Sonday etip, reklamanıń belgilengen funktsiyasında ush " ideologiyaliq" subfunksiyani strukturalıq bólimler retinde ajıratıw múmkin:. .. milliy qádiriyatlar menen tanıstırıw ;. .. " ortasha dárejeden joqarı" turmıs tárizi hám turmıs dárejesin targ'ib qılıw ;. .. tutınıw mádeniyatın tárbiyalaw.
Tásirdiń salmaǵı hám áhmiyetin biykar etiw múmkin emes reklama maǵlıwmatları (barlıq aǵıl-tegilligi hám túrli-tumanlıǵı ) boyınsha ǵalabalıq social sananı hám hár kimniń sanasına qáliplestiriw onı tıńlaytuǵın shaxs. Qarıydarlarǵa jóneltirilgen reklama, málim bir ónimdi reklama etiwden tısqarı, reklama :. .. málim bir jámiettiiń ideologiyalıq qádiriyatların qáliplestiriw hám sanasına kirgiziwge úles qosadı hám sońıında social munasábetler mánisine málim tásir kórsetedi;. .. adamlardıń qarıydarlardıń instinktlariga shaqırıq qılıw, olardı óz dárejelerin kóteriwge úndew;. .. qarıydarlardıń watanparvarlik sezimlerin oynaydı, olardı xoshametlentiredi birinshi náwbette jergilikli ónimlerdi satıp alıw. Bir qansha waqıttan berli, ekinshisi Ozbekistandaǵı reklama menen barǵan sayın kóbirek baylanıslı bolıp, bizdi " jergilikli óndiriwshin qollap-quwatlawga" barǵan sayın kóbirek buljımay usınıp atır ;. .. málim bir tárzde tutınıw mádeniyatı asıwına úles qosadı - óytkeni, hár túrlı tavar hám xızmetlerdi salıstırıwlap, qarıydar hár qanday jaǵdayda da eń jaqsı zatlarǵa erisiwge ıntıladı. Bir neshe márte tańlaw etip, ol oxir-aqıbet, onı jáne de anıqlaw qılıwdı " úyrenedi". Basqasha etip aytqanda, reklama social funktsiyasınıń kórinetuǵın bolıwı júdá hár qıylı.
Marketing funktsiyası. Reklamanıń marketing funktsiyasın ekonomikalıq funktsiyaǵa teńlestiriw qáte bo'lar edi, eger olar qandayda bir tárzde bir-birine sáykes keletuǵın bolsa. Biraq, abroylı reklama boyınsha qánigelerdiń kópshiligi reklamanıń marketing funktsiyası haqqında tolıq ǵárezsiz dep sóylewdi ábzal kóriwedi.
Soni aytıw kerek, reklama marketingniń zárúrli strukturalıq bólegi bolıp tabıladı anıqrag'i, úgit-násiyatlaw mexanizminiń strukturalıq bólegi yamasa kóteriliw mexanizmi ónim (onıń basqa strukturalıq bólimleri: satıwdı xoshametlew, jámiyetshilik menen baylanıslar hám jeke sawda ). Reklama marketingniń wazıypalarına tolıq boysunadı, bul qarıydardıń tavar hám xızmetlerge bolǵan zárúriyatın juwmaqlawshı tolıq qandırıw bolıp tabıladı.
Bul jolda aralıq wazıypa - bul ónimdi ilgeri jıljıtıw bolıp tabıladı. Biraq, bul wazıypa reklamasız tabıslı atqarılmaydı.
Baylanıs funktsiyası. Reklama da olardan biri bolıp tabıladı baylanıstiń ayriqsha formaları. Bul jaǵdayǵa kóre, reklama kanalları arqalı reklama beretuǵınlar hám qarıydarlar auditoriyasın bir-birine baylanıstırıp, tiyisli - baylanıs funktsiyasın orınlawǵa shaqırıladı. Shubhasız, bul funktsiya qaniqarsiz orınlanǵan táǵdirde, dizim degi táreplerdiń mápleri de qaniqarsiz bolıp qaladı - basqasha etip aytqanda, reklama beretuǵın hám qarıydar bir-biri menen derlik ushraspaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
