Mavzu: tikuvchilik sanoati binolari

5-jadval


4. TIKUVCHILIK KORXONALARI BINOSINING TARXIY JOYLASHISHIGA QO'YILADIGAN TALABLAR
Ma'muriy maishiy qism. Ma'muriyat xonalariga kadrlar bo'limi, direktor xonasi, muhandis, hisobchi, texnolog va boshqa xonalar kiradi.
Tikuvchilik korxonasidagi bog'lovchi xonalar guruhiga vestibyul, do'kon va ko'rgazma zali kiradi.
Vestibyulda asosan, kompozision va funktsional tarzda zina-lift orqali tsexga va do'kon, ko'rgazma zaliga bog'langan bo'lishi kerak. Hozirgi zamon talabi kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirish maqsadida kichik tikuvchilik korxonalari qoshida korxonaning o'z do'konini va yana bir qo'shimcha xona ko'rgazma zali xonasi bo'lishi kerak. (6-jadval)Ma'muriy maishiy xonalarni tashkil qilish sxemalari 6-jadval
Ma'muriy maishiy xonalarni tashkil qilish sxemalari 6-jadval

1. 
   Vestibyul
   
2. 
   Do'kon
   
3. 
   Ma'muriyat
   
4. 
   Oshxona
   
5. 
   Uy kiyimlari garderobi
   
6. 
   Dushxona
   
7. 
   Maxsus kiyimlar gardorobi
   
8. 
   Tibbiy hudud
   
9. 
   Texnik xona
   
10. 
    Ko'rgazma zali
    
11. 
    Tsexga o'tish joyi
    

Savdo-sotiq do'konlari qoidaga ko'ra 30 m(kvadrat) dan kam bo'lmasligi kerak. Do'konlar katta kichikligi va turidan qat'i nazar, ularning tarkibida savdo-sotiq zalidan tashqari, xizmat ko'rsatish buyurtmalarini qabul qilish va sotish bo'linmalari bo'lishi kerak. Savdo-sotiq majmualari bo'lmagan binolardagi savdo-sotiq xonalari 1-qavatda joylashishi zarur. Chunki 100 m(kvadrat) gacha bo'lgan savdo-sotiq zallariga savdo-sotiq majmuasi bo'lmagan binodagi umumiy vestibyuldan kiriladi.(SHNK 2.08.02-09 str 65-66).
Ma'muriy-maishiy qismdagi maishiy xonalari har kuni ko'pchilikka hizmat qiladi va bino ichida katta maydonni egallaydi.
Maishiy xizmat ko'rsatish xonalariga asosan ishchi-xodimlar garderob xonalari, yuvinish xonalari, xojatxona, dushxona va ayollar gigiena xonalari kiradi. Tikuvchilik korxonalarida ishlab chiqarish jarayonining zararliligi bo'yicha engil kategoriya bo'lgani uchun garderob xonalarini har xil turdagi kiyimlar uchun umumiy tarzda joylashtiriladi. Garderob xonalarining maydoni ishlab chiqarish texnologik jarayonining sanitar xarakteristikasiga bog'liq bo'lib, kiyimlarning saqlanish holati, jihozlar turidan, ishchi-xodimlar tarkibiga(ayollar va erkaklar) va ish smenasidan kelib chiqadi va 0.08 m (kv) hisobida olinadi.
Ayollarning shahsiy gigiena xonasi xizmat qiluvchi ayollar soni 15 kishidan ko'p bo'lgan holatda loyihalanadi. Ayollarning shaxsiy gigiena xonasi xizmat qiluvchi ayollar soni 15 kishidan ko'p bo'lgan holatda loyihalanadi. Ayollar shahsiy gigiena xonalari xojatxona bilan umumiy tamburli qilib joylashtiriladi, ushbu xona qoidaga ko'ra echinish uchun ajratilgan joy va qo'l yuvgichlar bo'lishi lozim. Smenada ishlayotgan 75 ayol uchun bir hujra mo'ljallanadi. (SNIP 2.09.04-87 .str-6)
Sanitar maishiy xujralar o'lchamlari quyidagicha.
Yopiq dush 1,8x0,9(1,8x1,8) m.kv
Ochiq dush 0,9x0,9(1,2x0,9) m.kv
Shaxsiy gigiena xonasi 1,2x0,8(1,8x1,65) m.kv
Sanitar uzellarni odamlarni doimo turadigan joyidan 75 metrdan kam bo'lmagan masofada joylashtirish lozim. Sanitar jihozlar soni: 50 erkakka bitta unitaz va bitta pissuar: 25-30 ayolga bitta unitaz hisobidan ko'rsatiladi. Har bir tanbur shlyuzidagi Sanuzellarda xojatxonadagi 3-4 sanitar jihoz hisobidan, lekin bittadan kam bo'lmagan qo'l yuvish uskunasi jaylashishi kerak. (QMQ 2.08.04-04 15-b)
Tikuvchilik korxonalarida xizmatchi xonalar ishchilarning madaniyatini oshirishga, sog'ligi va salomatligini yaxshilashiga, ularni dunyoqarashiga va ishlab chiqarishning samaradorligini oshirishga qaratilgan. Xizmatchi xonalarga korxona ishchi-xodimlari uchun oshxona, ishchi-xodimlar dam olish va madaniy hordiq chiqarishi uchun xonalar, tibbiy xonalarva sport zallari bo'lishi zarur. Hozirgi vaqtda yoshlarimizni bo'sh vaqtlaridan unumli foydalanishlari va ularni ma'nan etuk inson bo'lib etishishlari uchun korxonalarda, albatta, o'quv va to'garak xonalari, ma'naviyat va ma'rifat xonalarini loyihalash juda zarur.
Ish vaqtida dam olish xonalari va joylari hamda ruhiy tinch dam olish xonalari sog'liqni saqlash hududlarida yoki garderob xonalari tarkibida joylashtiriladi.(QMQ 2.09.04-98 9-b)
Korxonalarda xizmat qiluvchi ishchi-xodimlarni umumiy ovqatlanish xonalari bilan ta'minlash korxona katta-kichikligiga va ishchi-xodimlar soniga qarab loyihalanadi. 100-200 ishchi-xodim uchun mo'ljallangan tikuvchilik korxonalarida kattaroq oshxona, ya'ni ovqat tayyorlash xonalari, issiqlik tsexlari va omborxonalari bo'ladi. Kichik tikuv korxonalari uchun (30-50 ishchi-xodim uchun) tayyor holatdagi oziq-ovqat uchun mo'ljallangan oshxonalar loyihalanadi.
Korxonalardagi va umumiy turdagi oshxonalar uchun 1 kishiga 1.6-1.8 m(kvadrat) hisobida maydon maqsadga muvofiqdir. Umumiy turdagi oshxonalar tarkibiga bir qancha xonalar kiradi:
- ishlab chiqarish, ya'ni ovqat tayyorlash bo'limi, idish-tovoq yuvish joyi, ovqat tarqatish bo'limi;
- omborxonalar, yuk tushirish, hujralar muzlatish kameralari va boshqalar;
- xodimlar xonasi, sanitar uzellari.(SHNK 2.08.02-09 str 62).
Agarda korxonalardagi umumiy turdagi oshxonalar 100 o'rinli yoki undan ko'p bo'lsa, u holda yuk tushirish joyini xodimlar kirish joyidan alohida joyga loyihalash lozim. Oshxonadagi muzlatish kameralari kamida 6 m (kvadrat) bo'lishi kerak.
Tikuvchilik korxonalarida Elektroshit xonasi, issiqlik punkti, yuk tashuvchi liftlar bo'lishi kerak. 500 kg gacha yuk tashuvchi liftlar oldida 2.7x2.7 m bo'lgan yuk tushirish uchun maydon ajratilishi kerak.