Mavzu: tikuvchilik sanoati binolari

100	35-40
100
		Tayyorlov tsexi	15-20
		Bichuv tsexi	15-17
		Tajriba tsexi	3-5
	Yordamchi ishlab chiqarish bo'limining maydoni	5-10
	Ma'muriy maishiy korpus				23
	Shamollatish bo'lmasi				11
	Yordamchi qo'shimcha ishlab chiqarish (ustaxona va boshqalar)				10
	Ombor xo'jaligi				6-11
	Boshqa xonalar				10

Ma'muriy –maishiy qism. Ishlab chiqarishning har xil turlari bilan bir qatorda korxona tarkibiga boshqaruv apparatining turli xizmat xonalari, auditoriyalar, sog'liqni saqlash hududlari va boshqalar ham kiradi. Ushbu kategoriya ma'muriy –maishiy kompleks (mmk) deb nomlanadigan majmuani tashkil etadi va u korxona bilan birgalikda bitta korpusda joylashishi va boshqa alohida korpusda ham joylashishi mumkin. Lekin zamonaviy kichik tikuvchilik korxonalarini loyihalashda ishlab chiqarish tsexlarini, omborxonalarni, ma'muriy-maishiy qismlarni, shuningdek, injenerlik jihozlari xonalarini qoidaga ko'ri bitta umumiy binoga joylashtirish tavsiya etiladi. (4-jadval)

Kichik tikuvchilik korxonasining hajmiy – fazoviy kompozisiyasi
(4-jadval)

Ma'muriy-maishiy qism binoning ishlab chiqarish boshqaruvi va ishchi-

xodimlarning madaniy-maishiy xizmati uchun mo'ljallangan xonalardan iborat bo'ladi. Zamonaviy kichik tikuvchilik korxonalarida ma'muriy-maishiy qism quyidagi asosiy guruhlarga bo'linadi:
- ma'muriyat;
- bog'lovchi xonalar;
- maishiy xonalar (sanitar-gigienik maqsadlar uchun);
- xizmatchi xonalar.
Ishlab-chiqarish qismi. Tikuvchilik korxonasining ishlab chiqarish
qismi asosan tsexlardan iborat bo'lib, tayyorlov va bichiv tsexi, tikuv tsexi, dazmollash xonalari, eksperimental tsex, gazlamalar va tayyor mahsulotlar ombori joylashadi.
Ishlab chiqarish maydonlaridan tashqari xizmat ko'rsatuvchi xo'jalik xonalari, (tayyor mahsulotlar ombori, furnituralar ombori va gazlamalar ombori) yordamchi xonalar, asosiy ishlab chiqarishni energiya, asbob-uskunalar (transformatorli stantsiya, mexanik ustaxonalar va x.k.) bilan ta'minlovchi xonalar, xamda asosiy ishlab chiqarishdagi chiqindilardan qo'shimcha mahsulotlar tayyorlash uchun ishlab chiqarish xonalarini ko'zda tutish lozimdir.
Tikuvchilik korxonasini loyihalashda qurilishning texnik iqtisodiy jihatdan asoslab berilgandan keyin boshlanadi, uning natijasida korxonaning quvvati, uning ishlab chiqarish sxemasi va xili aniqlanadi. So'ng korxona ishlab chiqarishining rejali dasturi tuziladi, unda tanlab olingan assortimentga bog'liq ravishda ishchilar umumiy sonining taqsimlanishi taklif etiladi.
Korxonaning loyihalashda yuqorida qo'yilgan maqsadlardan kelib chiqqan holda quyidagi qator bosqichlarning bajarilishidan tashkil topadi:
- loyihalanayotgan korxona to'g'risidagi boshlang'ich ma'lumotlarni
tahlil qilish va korxona ishlab chiqarish jarayonining sxemasini tanlash;
- korxonaning asosiy ishlab chiqarish maydonlarini hisoblash;
- korxonaning ishlab chiqarish maydonlari bilan birgalikda bitta
korpusga kiruvchi noishlab chiqarish maydonlarini hisoblash;
- korxonaning asosiy korpusini qavatlar sonini aniqlash va ustunlar
qadamini tanlash;
- korxonaning asosiy korpusining umumiy maydonini aniqlash,
- korxonaning asosiy korpusidagi ishlab chiqarish va boshqa
xonalarning taqsimlanishi, asosiy ishlab chiqarish xonalarining maydonlarini aniqlashtirish;
- korxona asosiy korpusida yuk tashish sxemasini tuzish va tahlil
qilish.
Zamonaviy kichik tikuvchilik korxonalarida ma'muriy-maishiy va ishlab chiqarish qismlari o'zaro bog'langan bo'lib, tsexlar va xonalardagi bir-biriga o'tish yullarini to'g'ri loyihalash lozim. Tikuvchilik korxonalari asosiy elementlarining bog'lanish sxemalarini tartibini jadvalda ko'rishimiz mumkin. (5-jadval )
Kichik tikuvchilik korxonalari asoaiy elementlarining bog'lanish sxemasi